ZIOŁA DLA STARYCH KONI

Obecnie konie żyją coraz dłużej i coraz więcej z nich korzysta z zasłużonej emerytury. Żeby złote lata były szczęśliwe, potrzebna jest skrupulatna dbałość o zdrowie. Wspaniale wspomagają ją zioła!

Kiedy koń staje się seniorem? Jest to około 20 lat, ale wiek można rozpatrywać w 3 aspektach: chronologiczny (liczba lat od narodzin); fizjologiczny (sprawność funkcji fizjologicznych); demograficzny (odnosi przetrwanie subpopulacji do całej populacji).

Z wiekiem organizm zużywa się coraz bardziej, a procesy odnowy słabną. U koni pracujących zużyciu ulega aparat ruchu i pogłębiają się dolegliwości będące skutkiem treningów, pracy, przeciążeń, kontuzji. Układ trawienny gorzej radzi sobie z rozdrabnianiem i przyswajaniem pokarmu oraz odprowadzeniem produktów przemiany materii. Pogarsza się krążenie; odbudowa sierści i kopyt oraz termoregulacja są utrudnione. Dla koni starych ważne jest holistyczne podejście i jednoczesne wspieranie układu trawiennego, odpornościowego oraz mięśniowo – szkieletowego. Główne przyczyny śmierci starszych koni to: problemy sercowo-naczyniowe; urazy układu ruchu (choroby degeneracyjne, chroniczny artretyzm), kolki, choroby chroniczne, ochwat, nowotwory.

Typowe problemy starszych koni i zioła pomocne przy nich to:

• gorsze trawienie (zmienia się tempo metabolizmu, pogarsza się trawienie paszy i absorpcja składników odżywczych): rumianek, krwawnik, mięta oraz probiotyki i prebiotyki, np drożdże paszowe – zwiększają efektywność trawienia)

• wrzody: prawoślaz, babka lancetowata, siemię

• biegunka: babka lancetowata, mięta

• spadek masy: kozieradka, siemię (+ sprawdzenie zębów i dobre dieta)

• spadek odporności: ziele maliny, jeżówka, czystek, zioła zawierające dużo witaminy C - owoc dzikiej róży, aronia

• spadek mobilności, chore stawy: kora wierzby, wiązówka, pokrzywa, łopian, żywokost

• gorsze funkcjonowanie nerek i wątroby: mniszek, ostropest, liść brzozy, łopian

• pogorszenie krążenia: pokrzywa, krwawnik, przytulia, głóg, miłorząb

• wolniejsza odbudowa tkanek, osłabienie organizmu: owoc dzikiej róży, aronia, pokrzywa, algi morskie

• oddechowe: prawoślaz, babka lancetowata, płucnica islandzka

ZIOŁA DLA STARYCH KONI – 11 NAJWAŻNIEJSZYCH:

Mniszek lekarski (korzeń i liście) stymuluje czynności wątroby, wspomaga wydalanie mocznika i innych toksyn z krwi. zawiera więcej witaminy A niż marchew, a zawartość witamin B, C i D znacznie przewyższa wielu innych warzyw. Korzenie stymulują trawienie, korzystnie działają na pracę wątroby. Liście wzmagają diurezę, przemywają nerki, są bogate w potas.

Pokrzywa stymuluje układ immunologiczny, zwiększając aktywność limfocytów u ludzi, działa lekko diuretycznie. Pobudza krążenie, pomocna przy artretyzmie i ochwacie. Korzystnie działa na stan sierści i kopyt. Jest naturalnym koncentratem witamin i mikroelementów, oczyszcza krew.

Mięta pieprzowa remedium na dolegliwości żołądkowo – jelitowe, normalizują działanie przewodu trawiennego, działanie przeciwwrzodowe i przeciwzapalne, właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i antywirusowe.

Krwawnik to jedno z najważniejszych ziół dla starszych koni dzięki pozytywnemu wpływowi na krążenie. Bardzo pomocny dla koni z poważnymi chorobami kopyt, jak ochwat i schorzenia trzeszczek. Na krwawiące rany i krwawienia wewnętrzne (drogi oddechowe i moczowe).

Owoc róży: koniecznie razem z ziarenkami w środku! Zawiera mnóstwo witaminy C (ważna dla odporności oraz syntezy kolagenu i gojenia ran) oraz w orzeszkach we wnętrzu owocu – wartościowy olej. Korzystna dla odbudowy tkanki łącznej, m.in. Ścięgien, po kontuzjach, a także dla kopyt. Odżywia osłabione urazami konie. Świetne 'cukierki' dla seniora.

Ostropest wspomaga wątrobę, jej odbudowę i leczenie. Korzystny dla koni po zatruciach, długotrwałym leczeniu, zarobaczeniu.

Babka lancetowata: pomaga przy problemach oddechowych, działa wykrztuśnie i rozkurczowo. Łagodzi podrażnienia i stany zapalne błon śluzowych układu oddechowego, jak i pokarmowego, wskazana koni kaszlących, alergicznych i wrzodowych.

Przytulia – świetna dla starszych koni, którym puchną nogi (rozpędza obrzęki limfatyczne, pobudza krążenie limfy) i skłonnych do alergicznych reakcji skórnych (pokrzywki). Korzystna na problemy skórne. Poprawia tez gospodarkę wodną – na puchnnięcie nóg i stawów.

Jeżówka purpurowa: stymuluje system immunologiczny, działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwdrobnoustrojowo, pobudza krążenie. Świetnie odtruwa układ krwionośny, limfatyczny i oddechowy. Pobudza syntezę kolagenu i keratyny – wspomaga gojenie się ran.

Kurkuma: zawiera naturalne substancje przeciwzapalne, korzystna dla koni z problemem sztywności stawów, sarkoidami, świądem skóry, oraz dla wsparcia układu pokarmowego.

Lukrecja w chińskich mieszankach jako czynnik harmonizujący. przydatna w ochronie i leczeniu nadwrażliwości błony śluzowej układu trawiennego. Działanie przeciwzapalne przy zapaleniach stawów, prawdopodobnie dzięki uwalnianiu endogennych kortykosteroidów.

DIETA STARYCH KONI

Zioła stanowią ważną część diety starych koni, jednak jej podstawą nadal będą źródła włókna (trawa, siano, słoma, sieczki, trawokulki itd), energii (zboża, olej) i białka (motylkowe, np lucerna). Stare konie mogą wymagają modyfikacji standardowej diety i stosowania specyficznych zamienników, np mogą nie móc już prawidłowo pogryźć siana.

Konie starsze mają RÓŻNE wymagania żywieniowe. Większość potrzebuje diety jak dla koni dorosłych. Jednak zredukowana sprawność wpływa na zapotrzebowanie na energię, białko i mikroelementy. U koni powyżej 20 lat spada strawność włókna, białka i fosforu i jest to często związane z zarobaczeniem oraz wrzodami. Chroniczne zarobaczenie w przeszłości, jak i wrzody, zmniejszają zdolność trawienia i absorpcji z powodu bliznowacenia ścian jelit, zmniejsza się powierzchnia efektywnego trawienia.

Redukcja strawności włókna jest też wynikiem problemów dentystycznych (ostre krawędzie, haki, starcie i ubytek zębów). Inny problem to utrudnione żucie z powodu zmian degeneracyjnych w stawie skroniowo – gnykowym, predysponujące konie do bolesnych zwyrodnień tego stawu. Gorsze gryzienie, żucie, trawienie i wchłanianie musi być też uwzględnione w diecie:

1. Zapotrzebowanie na energie u zdrowych i niepracujących starych koni, może spadać, ponieważ mniej chętnie się samowolnie poruszają, biegają i bawią. Jednak niektóre choroby związane z wiekiem powodują spadek masy i większe zapotrzebowanie na energię. Staremu koniowi zwykle także trudniej się ogrzać zimą. Stare konie z syndromem metabolicznym, ochwatem, choroba Cushinga – wymagają specjalnej diety. Źródłem energii może być olej – pomaga zachować kondycje bez ryzyka problemów związanych ze skrobią i cukrem.

2. Strawność białka u starych koni może spadać, wtedy dzienne zapotrzebowanie jest wyższe (12 do 14%). Korzystny dla zachowania masy mięśniowej może być dodatek do diety kozieradki oraz źródeł aminokwasów – lizyny i treoniny (preparaty żelatyny, motylkowe, nasiona dyni, siemię lniane). Białko konieczne jest do odbudowy tkanek, jednak jego niestosowny nadmiar obciąża nerki. Świetnym źródłem białka jest lucerna, będąca jednocześnie ziołem! Lucerna to nie tylko pasza objętościowa ale też odżywcze zioło gorzkie o aktywności diuretycznej. Wspomaga trawienie, tonizuje, oczyszcza krew. Ma dużo karotenu. Korzystna w diecie koni wrzodowych.

3. Spadek wchłaniania jelitowego powoduje zwiększenie zapotrzebowania na mikroelementy, np stare konia mogą wymagać więcej fosforu przy zachowaniu stałej podaży wapnia. Lizawki i preparaty mineralne (w tym naturalne gony morskie) powinny być stale dostępne.
   

4. Stare konie nadal potrzebują dużo włókna (powyżej 10%) w diecie ale musi być łatwostrawne, może być konieczne moczenie siana, dawanie sieczki, trawokulki. Z wyjątkiem koni z chorobami metabolicznymi, bardzo dobre dla staruszków jest korzystanie z pastwiska i wręcz przedłuża ich życie; można też dawać zielonki koszone.

5. Oprócz gotowych preparatów witaminowych, bardzo ważne są naturalne źródła witamin: marchew, dobre siano, owoc róży i aronii, ziele pokrzywy, drożdże i glony morskie.

6. Woda: często stare konie pija za mało, efekt – zatkania. Zawsze muszą mieć dostęp do wody i soli, można też rozważyć dawanie części paszy na mokro, np w postaci smakowitego meszu, gdyż rozgotowane siemię świetnie działa na delikatny przewód pokarmowy starszych koni.

Literatura:

"Zastosowanie ziół w żywieniu koni" lek. Wet. Joyce Harman (tłumaczenie: Małgorzata Odyniec, 2010)The Use of Herbs as an Additive to Horse Feed By Joyce Harman, DVM, MRCVS 2002

Dr. Bridgett McIntosh "Feeding and Nutrition for the Senior Horse", Tenessee e-QUINE Report, Volume 2, Issue 4, April 2012

"Nutrition considerations for the aged horse" N. Jarvis, M.R. Pradis, P. Harris, May 2017

"Herbs: Medicine or Food? DVM Madalyn Ward