Literatura jeździecka

LITERATURA JEŹDZIECKA. KSIĄŻKI O KONIACH

Wiedzy nigdy za wiele. Uczymy się o koniach od...samych koni, z doświadczenia, przebywania i pracy z nimi; i z obserwacji ich zachowań. Uczymy się od instruktorów i trenerów, którzy na bieżąco szkolą nas, korygują, dają wskazówki i wyzwania. Całą tą wiedzę domyka i porządkuje teoria, w wielu momentach jest też rozsądnym punktem wyjścia. Czasem dokładne opisane jakiegoś ćwiczenia, co się dzieje w ciele jeźdźca i konia, po co jest stosowane – pozwala na jego bardziej świadome i poprawne wykonanie. Książki to też zebrana wiedza specjalistów, którzy dany temat zgłębiali latami. Dzięki temu, że chcą się dzielić swoją wiedzą – my mamy łatwiej i unikamy wielu błędów. Książki to tez fascynująca podróż po świecie koni i koniarzy, także ku innym czasom, innym rasom, innym kontynentom – nigdy wszystkiego przecież nie zobaczymy naocznie, a poczytać warto. Nie da się tez ukryć, że leniuchowanie z książką o koniach to świetny relaks, zarówno latem w cienistej altance przy śpiewie ptaków, jak i zimą, z kubkiem kawy i kocykiem. Książki jeździeckie są też popularnym i sensownym prezentem – można je dobrać do zainteresowań, wieku, poziomu zaawansowania jeźdźca. Zapraszam na przegląd literatury jeździeckiej – alfabetycznie według tematyki:

ANATOMIA I FIZJOLOGIA w ujęciu stricte weterynaryjnym prezentowana jest w "Atlasie anatomii klinicznej konia" – jest to praca dla specjalistów, np studentów zootechniki i weterynarii. Dla jeźdźców chcących poznać budowę konia i wzajemne funkcjonowanie jego układów, ale oczekujących bardziej przystępnej a mniej fachowej pomocy, polecam książkę "Anatomia i fizjologia w treningu konia" oraz "Jak porusza się Twój koń". Najważniejsze aspekty budowy i funkcjonowania końskiego organizmu są tam krótko opisane oraz dokładnie zilustrowane. Liczne schematy, preparaty kostne, zdjęcia koni z nałożonymi punktami biometrycznymi lub namalowanym przebiegiem wewnętrznych układów – pomagają wyobrazić sobie, jak funkcjonuje koń. Obie książki są przydatne w zrozumieniu sposobu funkcjonowania układu ruchu konia i jego wewnętrznych układów, a nie wymagają specjalistycznej wiedzy do ich interpretacji.

MASAŻ I PRACA Z CIAŁEM. Dla osób chcących prawidłowo masować swojego konia po jeździe, dla relaksu, przy lekkich napięciach, przydatny będzie "Masaż koni"Sue Palmer. Zawiera kolorowe, przejrzyste tematy i czytelne instrukcje do przeprowadzenia podstawowego masażu kolejnych stref ciała konia. Opisuje budowę i grupy mięśni, techniki masażu, wskazania i przeciwwskazania, w sposób łatwy w odbiorze. Masażu dotyczy również praca "Metoda Mastersona" – innowacyjna metoda pracy z ciałem konia. Książka także jest bardzo dokładnie ilustrowana natomiast prezentowane techniki już bardziej zaawansowane; będzie przydatna dla osób zainteresowanych i stosujących tą specyficzną metodę. Kolejna pozycja dotycząca pracy z ciałem to "Co boli mojego konia". Prezentuje ona szczegółowe testy (w ujęciu chiropraktycznym) poszczególnych partii ciała (łopatki, trzeszczek, stawu biodrowego, poszczególnych partii kręgosłupa i in) dzięki czemu można znaleźć źródło bólu. Szczególnie przydatna jako dodatkowe narzędzie dla fizjoterapeutów, masażystów i innych osób pracujących z ciałem konia, ale tez tych właścicieli, którzy borykają się z problemem nietypowych kulawizn czy innych trudnych do diagnozy niedomagań. Nie zastępuje oczywiście wizyty lekarskiej natomiast poszerza naszą wiedzę o tym, co się może dziać w ciele konia.

MŁODY JEŹDZIEC: dla najmłodszych dzieci atrakcją będzie "Nalepkowa książeczka" z przepięknymi naklejkami. Nieco starsze chętnie sięgną po bogato ilustrowaną książkę "Młody jeździec". Opisuje ona podstawy tego, co mały jeździec rozpoczynający przygodę z jeździectwem, wiedzieć powinien. Dowie się, jak się zachowywać przy koniach, siodłać konia, jeździć na maneżu a potem w terenie. Dla starszych dzieci przewidziany jest bardziej obszerny "Poradnik młodego jeźdźca". Poświęca on więcej miejsca także zachowaniom koni i bardziej zaawansowanym ćwiczeniom jeździeckim. Ciekawą pracą jest "Jazda konna naturalnie" przeznaczona nei tylko dla dzieci ale i ich rodziców. Opisuje zachowania koni i to, jak powinien się zachowywać jeździec. Tłumaczy, co czeka na młodego jeźdźca, jak przebiega nauka oraz, chyba jako jedna z nielicznych książek, zajmuje się miejscem rodziców w tym procesie. Pisana z perspektywy osoby, która pamięta jak się uczyła, naturalnie i swobodnie odpowiada na pytania i rozterki początkujących. Dzieci i młodzież najczęściej ucieszą się też z książki "Rasy koni" – będzie łatwiej wybrać wymarzoną!

TEMATY OKOŁOKOŃSKIE: dla przyjaciół stajni, dla tych, co już im się nie chce czytać podręczników, dla tych, co wolą coś do poduszki z koniem w tle jak najbardziej tez znajdą się książki. Pierwsza to dowcipna "Koń by się uśmiał" – humor Michała Ogórka, filmowe losy koni, konie w sztuce, PRLu i Bieszczadach – lista tematów daje przedsmak naprawdę dobrej zabawy. Pełna humoru, ale też i refleksji nad związkiem człowieka i ...hucuła, jest z kolei książka Iriny Kuźminy, "Spartańskie wychowanie" (niech tytuł nie zmyli – Spartan to właśnie bohater na 4 kopytkach).

SIODŁA I RZĄD: "Rząd doskonały" J. Gołąba wnikliwie opisuje dopasowanie i rodzaje siodeł, a także ogłowi i kiełzn. W szczególności skłania się ku siodłom bezterlicowym i ogłowiom bezwędzidłowym i wyczerpująco uzasadnia ten wybór, przedstawiając także np różnice między poszczególnymi rodzajami ogłowi bezwędzidłowych. "Siodło – prawidłowe dopasowanie" Joyce Harman koncentruje się na siodle i bada ten temat od podszewki po ostatnią śrubkę. Opisane są rodzaje siodeł, ich budowa, dopasowanie i do konia, i do jeźdźca; w tym do koni problematycznych w dopasowaniu oraz do rozmaitych dyscyplin. Opisuje wybór i modyfikację siodła nie pomijają tematu strzermion, popręgów i podkładek. "Sprzęt i akcesoria jeździeckie" C. Henderson z kolei nie koncentruje się na jednym rodzaju sprzętu a przedstawia zastosowanie, dobór i działanie rozmaitych elementów rzędu, jak siodła (terlicowe i bezterlicowe), napierśniki, ochraniacze, owijki, derki, popręgi, czapraki, kiełzna, nachrapniki i ogłowia bezwędzidłowe, kawecany, buty, wodze pomocnicze a nawet system Body Wraps szkoły TTEAM, akcesoria magnetyczne i do masażu.

KOPYTA. "Bez kopyt nie ma konia" poświęcona jest utrzymaniu kopyt bosych, w tym leczeniu problemów (zacieśnione piętki, pęknięcia, płaskie kopyta, gnicie strzałki, chore trzeszczki), użytkowaniu bosych koni w różnych dyscyplinach, żywieniu; opisana jest dokładnie budowa, funkcjonowanie kopyta w tym przenoszenie w nim napięć, pochłanianie wstrząsów, rozwój kopyta i budowa zdrowego i patologicznego. "Zdrowe kopyta – nie są przypadkiem" prezentuje bardziej tradycyjne podejście do kopyt, ich korekcji i kucia. Przejrzyście napisana i ilustrowana, zawiera także informacje o utrzymaniu koni i wpływie suplementacji na kopyta.

ZACHOWANIA KONI, PSYCHOLOGIA, UCZENIE KONI. "Zachowania koni" to obszerne, rzeczowe i jedyne w swoim rodzaju vademecum, które powinien znać każdy właściciel konia. Bazując na naukowych podstawach, opisuje i wyjaśnia rozmaite zachowania koni (żywieniowe, eksploracyjne, seksualne i inne), pożądane i nie, a także podstawy uczenia się koni, ich mowy ciała i relacji na otaczający świat. Odpowiada na pytania, skąd się biorą dane zachowania, co zrobić z niepożądanymi i jak odróżnić dwa pozornie podobne. Wszystko z odniesieniami do badań naukowych. Jest to jedyne takie kompendium obecnie na rynku i myślę, ze wiele koni a i pewnie ludzi byłoby szczęśliwszych, gdyby wiedza w nim zawarta się upowszechniała. Przy tej zawartości merytorycznej, jak i ilości stron, jest to bez wątpienia korzystna inwestycja. Jeśli z kolei interesują nas typowo aspekty inteligencji koni, ich procesów poznawczych, uczenia się, funkcjonowania mózgu i pamięci, to polecam pracę "Inteligencja koni". Dowiemy się z niej jak konie zdaj testy inteligencji, jak działa ich percepcji, co wpływa na rozwój procesów poznawczych, jak się uczą, jak kategoryzują świat, skąd wynikają zachowania typowe dla gatunku lub tylko dla pojedynczego osobnika, ale też czy myślą abstrakcyjnie oraz jak zwiększyć koncentrację konia na zadaniu, jak go nagradzać. Z kolei "Sekrety końskiego umysłu" R. Millera dotyczą m.in. kwestii imprintingu i tego, jak uczyć konia, by był ustępował od nacisku, wchodził do przyczepy, stał spokojnie na uwiązie, odjeżdżania od innych koni, nie odsadzał się i miał szacunek do ludzkiego przewodnika.

PRACA Z MŁODYM KONIEM, SZKOLENIE KONI. Podstawy tego, co i w jakim wieku powinien wiedzieć i potrafić koń, zawiera praca "Co każdy koń wiedzieć powinien". Wzbogacona jest w przydatne tabele, gdzie możemy sprawdzić, czy niczego w nauce nie pominęliśmy; tłumaczy tez, dlaczego pewne ćwiczenia i etapy są ważne, kładąc nacisk na rozwój i naturalne przystosowania konia. Praktyczne pomysły na ćwiczenia zawiera z kolei pozycja "101 ćwiczeń z ziemi'. Obrazowo tłumaczy, jak wykonać dane ćwiczenie, po co, co zrobić, jeśli nie wychodzi i ewentualnie do jakiego innego się cofnąć. Dużo danych na temat pracy z ziemi różnymi metodami zawiera książka "Jeździec w świecie koni". Jest ona tez nieocenioną pomocą dla osób, które kupiło konia i chcą jak najlepiej rozwiązać jego opiekę, dbałość o zdrowie a być może tez trzymać go u siebie. Aspekty przydomowych stajni i padoków są również w niej poruszone. "Partnerstwo doskonałe" to kolejna książką Kuby Gołąba, ukazująca szkolenie konia w nurcie naturalnym opartym o solidną bazę naukową. Przekaz wartościowy a jednocześnie przystępny, będzie przydatny w decydowaniu o metodach treningowych i całokształcie pracy z naszym koniem, szczególnie, jeśli zależy nam na wzajemnym zrozumieniu i szacunku. Dla osób pragnących metodycznie i zgodnie ze skalą szkoleniową prowadzić swoje konie od podjezdka do zwycięscy zawodów, przeznaczone są dwa klasyczne podręczniki: "Wszechstronne szkolenie koni" J. Sawoie i "Trening konia sportowego" Ch Bartle, G Newsum. Zawierają one po kolei omówione etapy szkolenia koni wierzchowych, w tym przeznaczonych do zawodów ujeżdżenia i skoków.

DOSIAD JEŹDŹCA i jego kształtowanie najpełniej opisują obie części RWYM oraz Harmonia jeźdźca i konia. Zawierają zarówno ćwiczenia na koniu, jak i poza nim, pozwalające rozwijać równowagę, świadomość swojego ciała, napinać odpowiednie mięśnie i wykorzystywać je podczas jazdy.

ZDROWIE KONIA omawia praca "Choroby koni. Weterynaria praktyczna" traktując je całościowo; można się z niej dowiedzieć o licznych, zarówno popularnych jak i mniej częstych chorobach; omawia objawy, przyczyny i możliwe kuracje. Opisany jest także porów fizjologiczny i nieprawidłowy, pierwsza pomoc i profilaktyka chorób. Jeśli interesuje nas bardziej konkretna grupa chorób, to są wyczerpująco opisane w książkach: "Choroby układu pokarmowego koni", "Choroby układu oddechowego koni", "Choroby układu nerwowego koni", "Choroby kolkowe koni".

DLA INSTRUKTORA. O pracy instruktora i jej aspektach traktuje "Coaching w jeździectwie". Opisuje ona zarówno, jak nauczać i motywować jeźdźców, komunikować się z nimi, jak też omawia kwestie zakładania działalności, odpowiedzialności, stylu nauczania, kondycji trenera itd. Na półce każdego instruktora jazdy konnej przydatna jest tez pozycja "Jak nauczać jeździectwa. Podręcznik dla instruktorów i trenerów". Omówiona jest rola i wpływ instruktora, metodyka i etyka nauki, anatomia układu ruchu człowieka i jej znaczenie dla dosiadu, aspekty psychologiczne i medycyny sportowej, nauka ruchu, etapy wyszkolenia jeźdźca, dydaktyka i metodyka zajęć oraz podane propozycje zajęć jazdy konnej dla różnych grup docelowych.

W PRZYGOTOWANIU mamy książkę o ziołach dla koni – śledźcie stronę, powinna się ukazać jesienią :)

Miłej lektury!