Koń po wyścigach, folblut po torach, arab w rekreacji?

Koń po wyścigach – czy to dobry pomysł? Konie takie można często nabyć w przystępnej cenie, jako piękne, młode zwierzęta, teoretycznie już ujeżdżone. Ale wiele osób przed nimi przestrzega; kupisz wariata, mówią. Zwracają uwagę, że łatwiej wyszkolić surowego konia, niż odpracować takiego po torach. Jest w tym trochę prawdy, ale jest też może to być wspaniały przyjaciel na lata. Są jednak rzeczy, których trzeba być świadomym, kupując konia po torach, zarówno rasy pełnej krwi angielskiej, jak i czystej krwi arabskiej lub półkrwi.

Cechy rasowe: co jest skutkiem wyścigów a co bycia koniem xx lub oo?

Cechą rasowa jest duża pobudliwośc nerwowa i zwiększona skłonność do odpowiedzi ucieczką, nie walką lub zastyganiem. Natomiast samo ponoszenie nią nie jest. Cechą rasowa jest też delikatność budowy, ale nie są nią, jak wielu wierzy, słabe kopyta.

Co mogą robić folbluty?

Jak inne gorącokrwiste konie, sprawdzają się w sporcie i w rekreacji, ale po odpowiednim treningu. Zdarza im sie pracować w hipoterapii choć nie jest to ich typowe zadanie i są do niego odpowiednie tylko wybrane jednostki. Są często użytkowane w wporcie w skokach i wkkw, czasem ujeżdżeniu i rajdach. Jedynie w zaprzęgach praktycznie nie widzi się tej rasy koni.

 

Co mogą robić araby?

Te konie nie mają sobie równych w rajdach długodystansowych. Coraz częściej z powodzeniem są użytkowane rekreacyjnie. Do użytkowania sportowego nie ma generalnych przeciwwskazań poza wzrostem i drobną, specyficzną budową: powoduje to, że nie prześcigną w skokach i ujeżdżeniu ras typowo ku temu hodowanych. Jednak z powodzeniem mogą występować w amatorskim sporcie.

 

Jakie skutki ma dla koni pobyt na torze? Nie da się ukryć, że większość koni schodzących z toru ma pewne problemy, na które trzeba być przygotowanym:

 

Fizyczne: 1) u koni po wyścigach często występują wrzody układu pokarmowego, co wymaga specjalnej diety i leczenia. 2) za wczesne użytkowanie pod siodłem powoduje problemy z kręgosłupem, w tym w połączeniu lędźwiowo- krzyżowym ('hunters bump') 3) kucie od młodego wieku ogranicza rozwój kości kopytowej, kopyta często są płaskie i słabo rosnące. Jak najbardziej mogą być bose, ale potrzebna jest fachowa pomoc, a zmiana na lepsze wymaga wielu miesięcy. 4) ścięgna i stawy: wysokie obciążenia mogą skutkować ich urazami 5) obniżona odporność, związana ze stresem i złym żywieniem,

 

Psychiczne: 1) narowy, zachowania przerzutowe: chodzenie po boksie, tkanie 2) łykanie – objaw i skutek wrzodów 3) problem z socjalizacją 4) ponoszenie 5) spięcie i podatność na stres 6) problemy z dotykaniem pyska (skutki kolca, przywiązywania języka i podobnych)

Jak postępować z koniem po torach – trening

Często potrzebne jest potraktowanie jako surowego konia; przy tym ujeżdżenie prawidłowo od początku jest łatwiejsze, niż korekta złych nawyków. Prawidłowy trening z ziemi pozwala zadbać o ciało i psychikę. Wyczuli na komendy i pomoce, nauczy chodzić po różnych łukach, w obie strony, w rytmie i równym tempie i pozwoli odbudować grzbiet. Zaczynamy od prostych zadań i stopniujemy wymagania powoli, kiedy konie są fizycznie i psychicznie gotowe na kolejny etap. Kondycję można budować na początku spacerami, biegać z koniem, wpleść pracę na dwóch lonżach. Pod siodłem zaczynamy od stępa i kłusa. Trzeba zrobić 2 rzeczy: nauczyć nowej pracy – bycia np. koniem rekreacyjnym oraz "odtrenować" wyścigowe nawyki. Zmiana tych nawyków na rozsądne wersje wymaga czasu, cierpliwości, umiejętności. Dobrze, by na początku koń zaczął kojarzyć pracę pod siodłem ze spokojnym i dokładnym wykonywaniem zadań w stępie i kłusie. W galopie ważne jest nauczenie zatrzymania i chwalenie za nie; zatrzymanie się z galopu jest dla tych koni na początku często dość stresujące.

 

Jak postępować z koniem po torach – opieka i żywienie

 

Zwykle wymagana jest stopniowa zmiana diety. Dieta musi uwzględniać odpowiednią ilość siana. Pastwisko bardzo pomaga się i odbudować fizycznie, i uspokoić. Ważne zrobienie zębów: niedobór objętościowych przyczynia się do ich złego ścierania. Dbać o odporność. Podać pro i prebiotyki na dobre trawienie. Bar Ziołowy z uwzględnieniem ziół kojących śluzówki i trawiennych. Często potrzebne jest leczenie wrzodów i wparcie kopyt. Bieganie w jedną stronę plus czasem nierówność (spadek) toru powoduje asymetrię i niezrównoważenia w ciele: potrzebna fizjoterapia, gimnastyka i praca z ciałem konia. Konie te mogą mieć zaburzone zachowania socjalne, trzeba je ze stadem łączyć powoli i w przemyślany sposób. Jak najbardziej mogą żyć wolnowybiegowo pod warunkiem zapewnienia wiaty, odpowiedniej ilości objętościowych, możliwości wyschnięcia i dobrej ściółki.

Mity

 

"Folbluty są stworzone do wyścigów i muszą się ścigać". Nie są i nie muszą. Tak samo jak sarny i gazele, kuce kaspijskie czy konie turkmeńskie. To, że jest to rasa szybsza niż inne, nie znaczy, że musi się ścigać. Brak wyścigów nie szkodzi żadnym koniom. Koń nie ma z natury potrzeby wyścigów, zostaje do tego wytrenowany – taki trening nie jest koniecznością. Koń potrzebuje swobodnego ruchu, ale może z niego korzystać na pastwisku, padoku i pod siodłem, tor wyścigowy nie jest niezbędny. Częsty mit to przypisywanie wyścigowym zwierzętom ludzkich pobudek i cech. Konie nie mają "ducha sportowego". Nie chcą wygrywać, nie wiedzą, że na ich bieganiu ktoś zarabia. To ludzie, nie konie, "kochają szybkość i rywalizację". Konie z natury to spokojni, pasący się roślinożercy, biegną ile sił – w sytuacji stresu, zagrożenia i ratowania życia.

 

"Folbluty to wariaty" Nie. Ale część koni po torach tak, to kwestia chowu i traktowania, nie rasy. Jak powiedział stary masztalerz: człowiek z każdego konia zrobi wariata. Niestety, u niektórych trauma jest tak duża, że nigdy nie będą bezpieczne dla początkujących. Konie po torach są często uznane za trudne, nieprzewidywalne. Nerwowość czy niebezpieczne zachowania mają jednak swoje powody: głównie to niezrozumienie, czego się od nich oczekuje, strach, dyskomfort, przytłoczenie nowymi lub/i sprzecznymi wymaganiami i zadaniami. Potrzebują czasu i komfortu – będą wspaniałymi końmi.

 

Tekst i zdjęcia: Joanna Smulska

Polecana literatura:

"An Open Letter to Those that Wish to Help the Off the Track Thoroughbred", 2019, Shelley Appleton, Horse Training Coach