KURKUMA - ZDROWY SUPLEMENT KOŃSKIEJ DIETY
Kurkuma to nie tylko smaczna przyprawa: wykazano jej działanie przeciwzapalne u koni na stany zapalne stawów, układu pokarmowego i uogólnione. To egzotyczne kłącze ma ponad 300 składników. Kluczowe są kurkuminoidy (w tym kurkumina: polifenol, dimer kwasu ferulowego), kwas ferulowy i olejek eteryczny (zawiera bisabolen, gwajan, zingiberen, kurkumen, turmeron). Kurkumina moduluje liczne cząsteczki sygnałowe, np: cytokiny prozapalne i cyklooksygenazę-2. Ale działanie kurkumy zależy nie tylko od kurkuminy. Cała kurkuma silniej, niż sama kurkumina, hamuje wzrost nowotworów i redukuje poziom glukozy [9]. Kurkuma działa rozkurczowo, przeciwzapalnie, przeciwbólowo, żółciopędnie, antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo, antywirusowo, antynowotworowo, odtruwa i chroni wątrobę, pobudza trawienie i wchłanianie, zwiększa odporność, pomaga w bólu stawów, alergii, chorobach wątroby (zapalenie, zatrucie, niewydolność) i skóry (zapalenie, łuszczyca), zmniejsza ryzyko raka skóry i jelit, hamuje wzrost niektórych rodzajów raka [8]. Powstrzymuje rozwój bakterii, w tym gronkowca złocistego, paciorkowców beta-hemolizujących, szczepów Salmonelli, Clostridium, oraz pleśni i grzybów chorobotwórczych.
Kurkuma pomaga koniom z artretyzmem, czyli zapaleniem kości i stawów powodującym degenerację stawu i utratę chrząstki. Kurkumina hamuje sygnalizację zapalną w wielu komórkach, w tym chondrocytach. Zdrową chrząstkę stawową pobraną z nóg 8 koni, stymulowano cytokiną prozapalna by wywołać jej degenerację. Okazało się, że potraktowanie próbek kurkuminą, zmniejsza zniszczenia - uwalnianie glikoaminoglikanów z komórek chrząstki o 20 do 27%. [1]
Polifenole, w tym kurkumina, mogą być kuracją przeciwzapalną w chronicznych chorobach koni. Zmniejszają produkcję prozapalnych cytokin podobnie lub efektywniej niż popularne NSAID. Chroniczny, uogólniony stan zapalny jest częsty u koni w wieku ponad 20 lat, wiąże się np z ochwatem i artretyzmem. Aby zbadać skuteczność polifenoli jako czynników przeciwzapalnych, od 6 koni (średni wiek 26 lat) pobrano jednojądrzaste komórki krwi obwodowej (PBMC) i inkubowano z różnymi stężeniami pięciu polifenoli (kurkuminoidy, resweratrol, kwercetyna, pterostilben i hydroksypterostilbenen). Oceniano żywotność komórek i stężenie toksyczne. Najwyższe stężenie przy którym żywotność komórek była jak w kontroli wyniosło 20 μM dla kurkuminoidów, 40 μM dla hydroksypterostilbenu i fluniksyny, 80 μM dla pterostilbenu, 160 μM dla kwercetyny, resweratrolu i fenylobutazonu. Wszystkie 5 polifenoli obniżało produkcję przez limfocyty IFN-γ, a stilbeny, kwercetyna i resweratrol redukowały produkcję TNF-α. [2]
Choroby koni wiążą się też ze stanem zapalnym wątroby. Badano wpływ suplementu bogatego w polifenole na zapalenie. 11 koni suplementowano dziennie 10 g mieszanki zielonej herbaty i ekstraktu z kurkumy albo placebo. Po 21 dniach, za pomocą LPS (lipopolisacharyd, endotoksyna bakterii) indukowano umiarkowany ogólny stan zapalny. Mała dawka suplementu nie miała głębokiego wpływu przeciwzapalnego, ale wykazała potencjał redukcji odpowiedzi zapalnej: znacznie niższa produkcja prozapalnej cytokiny IL-1β i poziom wątrobowego CD68 mRNA. [3]
Przeciwbakteryjny wpływ kurkumy wykorzystywany jest w zapobieganiu zaburzeniom mikroflory jelit, które mogą prowadzić do zapaleń i kolek.
W celu określenia optymalnej dawki kurkuminy (w postaci liposomów, LIPC) do redukcji bakterii oportunistycznych Streptococcus bovis/equinus (SBEC), Escherichia coli, Clostridium difficile i C. perfringens w jelicie grubym, podawano 15, 25 i 35 g LIPC dziennie 4 koniom przez 9 dni. In vitro dawka nie wpływała na szczepy Clostridium, rosła ilość SBEC, na E. coli działała zmiennie. In vivo, 15 g LIPC znacząco zmniejszało SBEC w porównaniu do dawek 25 i 35 g. Ilość C. perfringens i maślanów spadały liniowo z dawką [4]. W innym badaniu, sprawdzano wpływ kurkumy u koni na stany zapalne i ilość pasożytów jelitowych i bakterii symbiotycznych (Streptococcus bovis/equinus, Clostridium difficile i C. perfringens). Podawanie dziennie 15 g produktu z zawartością 95% kurkumy przez 30 dni nie wpłynęło na ilość pasożytów i bakterii. W 14 dniu badań zauważono poprawę w wynikach badań krwi koni- zmniejszenie stanu zapalnego [5]. Wynika z tego, że kurkuma działa w sposób zrównoważono, sprzyjając poprawie trawienia ale nie powodując nadmiernego przetrzebienia bakterii potrzebnych koniowi, w odpowiedniej ilości, do trawienia – w tym do wchłaniania składników samej kurkumy!
Kurkuma, kurkumina i jej metabolity regulują mikroflorę jelit i przywracają jej równowagę przy dysbiozie. Kurkumina działa na szlak przeciwzapalny jelita-mózg. Działanie szczególnie jest widoczne u koni starszych, które miewają problemy z układem pokarmowym. Kurkumina ma małą rozpuszczalność w wodzie i dostępność z roztworów wodnych a mimo to wykazują działanie przeciwzapalne i neuroprotekcyjne. Możliwe, że wywołuje bezpośredni efekt regulacyjny już w jelicie, gdzie jest w dużym stężeniu po zjedzeniu. Na centralny układ nerwowy działa pośrednio - wpływa na "oś mikrobiota – jelito – mózg" przez regulację mikroflory jelit. Enzymy bakteryjne przekształcają kurkuminę w bardziej aktywne metabolity [6]. U szczurów, kurkumina zmniejsza zapalenie stawów poprzez oś jelita-mózg, przez modulację funkcji układu przywspółczulnego. Sygnały z jelit są wysyłane do mózgu, a stąd do tkanek narządów obwodowych. [7]
Kurkuma ma znaczenie w profilaktyce i leczeniu nowotworów. Kurkumina obniża ryzyko tworzenia guzów u palaczy a u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita sprzyja remisji i zmniejsza ilość nawrotów. Kurkumina moduluje aktywność cząsteczek sygnałowych, ingerując rozwój nowotworu: wpływa na enzymy, mediatory zapalne, wiąże się z DNA, RNA, jonami metali. Kurkumina zmienia też ekspresję microRNA np w komórkach raka piersi co może prowadzić do zahamowania wzrostu guza lub uwrażliwienia go na chemioterapeutyki. Kurkumina wpływa na komórki CSC (cancer stem cells), czyli komórki rakowe odpowiedzialne za nawroty i oporność na leczenie. Kurkumina wpływa na komórki rakowe (hamuje ich proliferację) ale nie zdrowe. [9]
Warto stosować kurkumę w całości, ponieważ inne, niekurkuminowe składniki kurkumy bardzo zwiększają jej biodostępność. Sama kurkumina ma słabą biodostępność: niska absorbcja, szybki metabolizm i usuwanie z ustroju. Badania na zwierzętach (w tym koniach) wykazały jej potencjał w leczeniu raka, chorób płuc, wątroby, krążenia, metabolicznych, jak artretyzm, rak, wrzody żołądka i jelit, zapalenie żołądka, łuszczyca, cukrzyca, choroby nerek, jelito drażliwe. Biodostępność zwiększają odpowiednie dodatki - kurkumina w tych badaniach była używana sama ale częściej w kombinacji np z: izoflawonami soi, bioperyną, kwercetyną, laktoferyną, piperyną. [9].
Pasta z kurkuma dla koni redukuje ból i stany zapalne. Poleca ją weterynarz Doug English na grupie Turmeric user Group. Ważne: kurkuma nie rozpuszcza się w wodzie, musi być podawana z tłuszczem (oliwa, olej kokosowy, świeżo mielone siemię). Biodostępność zwiększa świeżo mielony czarny pieprz: piperyna pomaga w absorpcji, ale szybko traci aktywność więc dodajemy na końcu przepisu albo świeżo mielimy przy podawaniu. Kurkuma to łagodny antykoagulant: wstrzymać przed operacjami. Nie badano na źrebnych klaczach. Dawka pasty dla średniej wielkości konia to 1-2 łyżki do paszy 2 razy dziennie. Stopniowo: przez tydzień jedna, potem zwiększać. Przechowywać w lodówce lub zamrażarce w foremce do lodów: łatwo dodać porcję do paszy. Efekt widać w ciągu 1 – 3 tygodni. Jeśli po 3 miesiącu brak poprawy, sprawdzić składniki, przygotowanie.
ZŁOTA PASTA Douga Englisha - GOLDEN PASTE
1/2 szklanki sproszkowanej kurkumy (125 ml)
1 szklanka wody (250 ml) PLUS 1 szklanka dodatkowo, jeśli potrzeba
1 1/2 łyżeczki zmielonego świeżo czarnego pieprzu (7.5 ml)
1/3 szklanki lub 70 ml oliwy lub oleju kokosowego
Kurkumę i wodę ogrzewa się na małym ogniu 7-10 minut, mieszając, aż osiągnie konsystencję pasty lub budyniu. Jeśli za gęste, dodać wody, za rzadkie – kurkumy i chwilę pogotować. Gdy zgęstnieje, dodać pieprz i olej na końcu gotowania, mieszać do połączenia, ostudzić, zakryć słoik. W lodówce trwałość 2 tygodnie. Słabe wymieszanie powoduje oddzielanie oleju, ale nadal działa.
Suplement można też wykonać w wersji suchej: zamiast 1/3 kubka oleju - 3 kubki świeżo mielonego siemienia. Nie gotować, tylko dodać do paszy treściwej i w tym samym czasie też zmielony pieprz (mielić na świeżo!). Paszę lekko namoczyć; większość koni lubi smak.
Kurkuma na sarkoidy. Koniom podaje się 2 razy dziennie czubatą łyżkę kurkumy, 20 skręceń czarnego pieprzu i mielone siemię. Kurkumę trzeba podawać z pieprzem i olejem, zmieszane na świeżo przed każdym podaniem: dodać nieco wody, zmiksować na pastę, zmieszać z paszą. Zewnętrznie można aplikować kurkumę zmieszana z sudokremem na zmiany. W ciągu tygodnia kuracji sarkoidy najpierw rosną, potem otwierają się, czasem kilkukrotnie, aż znikną. Jednak trzeba pamiętać, że skuteczność kurkumy w leczeniu sarkoidów u koni nie jest udowodniona naukowo. W badaniu opinii ponad 1000 osób używających kurkumę na swoich koniach na sarkoidy, u 2 koni na 3 widziany był efekt pozytywny, u jednego brak lub pogorszenie. Sarkoidy samodzielnie diagnozowane, które szybko znikają po smarowaniu, mogły nie być sarkoidami. Kurkumy nie badano naukowo pod kątem sarkoidów, tylko czerniaka.
W nadmiarze wszystko szkodzi. Za duże dawki kurkuminy mogą wywołać problemy takie, jak [za: 9]: 1) kurkumina hamuje aktywność enzymów metabolizujących leki, jak cytochrom P450. Nie należy łączyć kurkuminy z lekami, metabolizowanymi przez te enzymy (digoksyna, acetaminofen); 2) kurkumina wiąże żelazo (ale u koni częściej jest jego nadmiar, niż niedobór); 3) kurkumina w komórkach rakowych ma zarówno prooksydacyjną jak i antyoksydacyjną aktywność oraz może uszkadzać DNA (jednak badania wykazują, że kurkumina uszkadza komórki rakowe, ale nie zdrowe); 4) kurkumina podawana ludziom w dawce 0.45 do 3.6 g/dziennie przez 1–4 miesiące była związana z mdłościami, biegunką, wzrostem fosfatazy zasadowej i dehydrogenazy mleczanowej. U pacjentów ze zmianami przedrakowymi, dawki kurkuminy nie mogą przekroczyć 8 g/dzień.
Tekst i zdjęcia: Joanna Smulska
Źródła:
[1] 2009 Aug; 1171:428-35. "Interleukin-1beta-induced extracellular matrix degradation and glycosaminoglycan release is inhibited by curcumin in an explant model of cartilage inflammation ", A. L. Clutterbuck, A. Mobasheri, M. Shakibaei, D. Allaway, P. Harris
[2] Vet Immunol Immunopathol . 2016 May;173:50-9. "Effects of polyphenols including curcuminoids, resveratrol, quercetin, pterostilbene, and hydroxypterostilbene on lymphocyte pro-inflammatory cytokine production of senior horses in vitro " M H Siard, K E McMurry, A A Adams
[3] "Effects of a blend of green tea and curcuma extract supplementation on lipopolysaccharide-induced inflammation in horses and ponies" J. Starzonek, K. Roscher, M. Bluher, D. Blaue, C. Schedlbauer, M. Hirz, J. Raila, I. Vervuert, Peer J. 2019 Nov 12;7:e8053.
[4] J Anim Sci Technol . 2017 Jun 12;59:15. "Effects of liposomal-curcumin on five opportunistic bacterial strains found in the equine hindgut - preliminary study " S D Bland, E B Venable, J L McPherson, R L Atkinson
[5] A Pilot Study on the Effects of Curcumin on Parasites, Inflammation, and Opportunistic Bacteria in Riding Horses, S. Wuest, R.L. Atkinson, S.D. Bland, Journal of Equine Veterinary Science
[6] Nutrients. 2019 Oct 11;11(10):2426. "Curcumin, Gut Microbiota, and Neuroprotection" F. Di Melo, S. Margarucci, U. Galdersisi, S. Crispi, G. Peluso.
[7] "Curcumin attenuates collagen-induced inflammatory response through the “gut-brain axis”", Y. Dou, J. Luo, X. Wu, Z. Wei, B. Tong, J. Yu, T. Wang, X. Zhang, Y. Yang, X. Yuan, P. Zhao, Y. Xia, H. Hu, Y. Dai, Journal of Neuroinflammation 2018 Jan 6;15(1):6
[8] "Kurkuma – ostryż – Curcuma" H. Różański 2008.
[9] Biofactors . Jan-Feb 2013;39(1):2-13. "Curcumin, a component of turmeric: from farm to pharmacy" S. C. Gupta, G. Kismali, B. B. Aggarwal
