Porady na grudę
GRUDA to infekcyjne schorzenie nóg końskich. Objawami są pomarszczona, zaczerwieniona skóra w zgięciu pęciny, strupki (odchodzące z włosami), niechęć do pielęgnacji. W cięższych przypadkach ból, opuchlizna, strupy, zapalenie naczyń, wysięk, kulawizna, głębokie pęknięcia skóry i blizny. Czynnik sprawczy to oportunistyczne drobnoustroje: są stale obecne a chorobie sprzyja złe utrzymanie, np niedobór minerałów (zwłaszcza miedzi i cynku), brudne podłoże, uszkodzenia skóry. Wilgoć i wrażliwość na słońce pogarszają sytuację; zmiany częściej występują na białych nogach.
PRZYCZYNY GRUDY:
Syndrom grudy to zbiór reakcji skórnych na czynniki drażniące oraz infekcji podrażnionych miejsc. Czynniki osłabiające skórę to: nasłonecznienie jasnej skóry, wilgoć, błoto, nadmiar mycia. Patogeny: bakteria glebowa, Dermatophilus congolensis, inne bakterie, grzyby, wszoły. Gruda powodowana przez Dermatophilus congolensis, ma małe strupki i niewiele wycieku, zwykle koń daje dotykać nogi. Zapalenie skóry pęcin powodowane przez Staphylococci lub Streptococci daje więcej wysięku i bólu, koń niechętnie daje dotykać nogi.
Dermatophilus congolensis żyje w glebie i błocie oraz na skórze, zarówno zwierząt mających objawy choroby, jak i nosicieli. Oprócz grudy wywołuje oparzenie deszczowe (rain scald) grzbietu.
Bakterie glebowe atakują skórę, gdy zostanie osłabiona jej odporność: przez nadmiar wilgoci, błoto (mokra skóra zmiękcza się i staje podatna na uszkodzenia), ale też piach lub ściółkę brudną/mokrą/za ostrą. Także osłabianie wewnętrzne (np wątroby). Oparzenie 'deszczowe' zdarza się i pod derkami bo koń się poci i ta wilgoć sprzyja rozwojowi bakterii. Do rozwoju dermatofilozy przyczyniają się też inne czynniki: niedożywienie, choroby, uszkodzenia mechaniczne, podrażnienie. Wszoły, zwłaszcza żyjące w szczotkach pęcinowych, uszkadzają skórę, powodują swędzenie i ocieranie, to też osłabia skórę.
Niektóre konie są bardziej podatne na grudę – jest to kwestia genetyki lub/i odporności. Konie z gęstszą sierścią na pęcinie Inie mylić z obecnością szczotek) są mniej podatne. Te z białymi nogami – bardziej, bo białe odmiany łatwo ulegają fotouczuleniu. Do takiej reakcji usposabia np czerwona koniczyna, pleśnie, dziurawiec, gryka. Schorzenie immunologiczne leukocytoclastic vasculitis też powoduje stan zapalny; dotyka białych odmian i jest wzmacniana przez słońce – objawy to gruda bez błota, w suchą słoneczną pogodę.
POSTĘPOWANIE Z GRUDĄ: .
1. Diagnostyka: ustalenie źródła problemu. Próbki skóry i krwi + analiza historii konia, czy problem sezonowy, czy wrażliwy na światło, rodzaj ściółki, roślin na pastwisku, podłoże wybiegu. Poza lekkimi przypadkami, to lekarz weterynarii powinien decydować o stosowanym leku: może być potrzebny krem sterydowy lub antybiotyki (przy dużej infekcji także wewnętrznie), lub środki przeciwgrzybicze, na wszoły i inne patogeny. Przy błędnym leczeniu często patogeny wytwarzają odporność.
2. Kuracja ma 3 cele: usunąć źródło problemu, zapobiec rozprzestrzenianiu zmian (zmiana środowiska na niekorzystne dla patogenów – koń na suchym), opatrzyć uszkodzenie skóry.
3. Usuwanie strupów: infekcja toczy się pod strupami, więc trzeba je usunąć. Zmiękcza się je ciepłą wodą z płynem antyseptycznym, delikatnie odczepia i osusza bez tarcia. Oprócz tego, nie należy myć za często.
4. Na suchą i czystą pęcinę nakłada się odpowiedni, dedykowany środek na grudę (np. maść na grudę You & Your Horse), regularnie przez co najmniej tydzień.
5. W czasie terapii chronić konia przed błotem i muchami, zapewnić suchą ściółkę i wybieg.
6. Ważna jest prawidłowa dieta i wspomaganie wewnętrzne organizmu. Suplementacja miedzi i cynku. Zioła pomocne przy grudzie to: echinacea, czosnek, owoc róży na odporność. Do tego babka – dobra dla skóry i wyciąga toksyny z ciała.
ZAPOBIEGANIE:
Uwaga na mokre, błotniste wybiegi (przesuwać paśniki, odgrodzić wejścia). Bez nadmiaru mycia. Wiele koni zimujących na zewnątrz wcale nie ma grudy: warstwa błota chroni przed zawilżeniem do skóry. Nie należy wycinać szczotek. Ubłocone nogi należy suszyć, ale niekoniecznie myć. Konie na pastwisku powinny mieć możliwość wyschnięcia (wiata z odpowiednim podłożem). Ważna jest higiena: osobne szczotki, regularne czyszczenie, sprawdzanie nóg.
Dodatki żywieniowe wzmacniające odporność na tę przypadłość to np oleje z dobrymi proporcjami omega 3,6,9 (lniany, ogórecznikowy, z czarnuszki) – dobre dla skóry i włosów, pomocne przy przy dolegliwościach skórnych. Korzystne jest siemię lniane (jeszcze jeden powód, żeby zimą dawać mesz) oraz drożdże, zawierające komplet witamin grupy B, niezbędnych dla zdrowia skóry. Źródła siarki (do budowy keratyny, składnika białek tkanki łącznej) i białka – gorczyca, glony. Naturalne bomby witaminowe – róża i pokrzywa, z uwagi na duża zawartość witamin i mikroelementów, są także wskazane w sezonie jesienno – zimowym. Gruda jest też związana z niedoborem miedzi. Źródłem miedzi są glony, a przy dużym niedoborze potrzebny jest gotowy mineralny suplement.