ZDROWY KOŃ

ZDROWY KOŃ

Zdrowy koń – co to znaczy?

Zdrowie to stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu. Możemy przy tym wyróżnić  zdrowie fizyczne - prawidłowe funkcjonowanie narządów i układów; zdrowie psychiczne - zdolność prawidłowego kojarzenia, myślenia oraz odpowiedniego wyrażania i kontroli emocji, radzenia sobie ze stresem, napięciem, lękiem, agresją a także zdrowie społeczne - zdolność nawiązywania i utrzymywania prawidłowych relacji z innymi osobnikami własnego gatunku.

Główne czynniki wpływające na zdrowie konia to:

1. biologia: uwarunkowania gatunkowe (np termoregulacja konia pozwala mu łatwiej znosić mrozy, niż upały, a zgięcia przewodu pokarmowego powodują ryzyko kolek z zatkania) oraz czynniki genetyczne (te z kolei powodują, że kuce są bardziej skłonne do ochwatu pokarmowego a siwe konie do czerniaka)

2. środowisko życia: powietrze, woda, przestrzeń, ściółka, zasoby mikroelementów w glebie

3. sposób chowu: rodzaj i sposób podawania pasz, umożliwienie ruchu, interakcji ze stadem

Czynniki sprzyjające utrzymaniu zdrowia konia

Dieta wpływa na zdrowie i wydajność organizmu, może sprzyjać chorobom (np niedobór pasz objętościowych, nadmiar treściwych, karmienie żytem, które pęcznieje i skleja się w przewodzie pokarmowym, podawanie lizawek z melasy) lub im zapobiegać (dobre siano z naturalnej łąki, dostęp do Baru Ziołowego, suplementacja świeżymi, wartościowymi olejami np lnianym i rokitnikowym). Zdrowy koń na prawidłowo dobranej diecie zachowuje optymalną kondycje bez większych wahań wagi. Właściwa dieta zapewnia optymalną ilość energii do zaspokojenia potrzeb bytowych i wynikających z pracy lub np ciąży, ale nie ich nadmiar skutkujący otyłością; zapewnia też wysokiej jakości białko do odbudowy komórek i tkanek.

Suplementacja wspiera konie o specjalnych potrzebach, wynikających np z: pracy, wzrostu, rekonwalescencji, ciąży i laktacji. Niezbędny w diecie jest odpowiedni poziom witamin w łatwo wchłanialnej formie oraz składniki mineralne w prawidłowej proporcji (nieprawidłowy stosunek np wapnia do fosforu jest szkodliwy). Zwłaszcza konie korzystające niewiele lub wcale z pastwiska, wymagają suplementacji np witaminy E i karotenu, w które bogate są świeże zielonki, ale już nie siano. Zdrowy koń również potrzebuje suplementów witaminowo-mineralnych, ponieważ cały czas zużywa te składniki w procesach metabolicznych. Konie rosnące, pracujące i w czasie rekonwalescencji docenią dodatek dobrej jakości białka, np konopnego, oraz kozieradki, wspierającej budowę masy mięśniowej. Konie starsze i z zapaleniami stawów i ścięgien, skorzystają z suplementacji siemienia i oleju lnianego, kolagenu, czarciego pazura czy boswelii (frankincense). Podawanie w Barze Ziołowym ziół trawiennych (kminek, mniszek, pokrzywa, krwawnik, mięta, rumianek) pomaga z kolei zapobiegać zaburzeniom funkcjonowania przewodu pokarmowego. Ważnym dodatkiem dietetycznym dla koni sa probiotyki i prebiotyki (np drożdże paszowe) wspierające naturalną mikroflorę jelit.

Ruch i regularne ćwiczenia fizyczne zwiększają lub utrzymują sprawność fizyczną oraz odporność i są ważnym elementem w profilaktyce chorób (otyłość, choroby układu ruchu i krążenia, alergie). Sprawność fizyczna obejmuje prawidłową wagę, budowę i utrzymanie zdrowych kości, mięśni i stawów. Dobrane ćwiczenia poprawiają zakres ruchów mięśni i stawów, wydajność krążenia i oddychania, podnoszą siłę mięśni. Nie tylko zdrowy koń potrzebuje ruchu; odpowiednio dawkowane ćwiczenia pod kontrolą lekarza weterynarii i fizjoterapeuty, są też podstawą powrotu do formy koni rehabilitowanych.

Spokój i komfort psychiczny dawany przez stado – nie do przecenienia u stadnych zwierząt, jakimi są konie. Brak i nudy i za dużych wyzwań, by koń nie wpadł w apatię ani nie był w ciągłym stresie – równowaga i zdrowie psychiki, żywo reagującej na bodźce otoczenia ale mającej też czas i możliwość odpoczynku.

Higiena pozwala na utrzymanie skóry w czystości w celu zapobiegania infekcjom i chorobom. Zdrowy koń zwraca uwagę wyglądem zewnętrznym: skóra jest elastyczna, prawidłowo nawilżona, nie łuszczy się; sierść lśni a grzywa i ogon są błyszczące, nie matowe. Zdrowiu skóry i sierści służy umożliwienie naturalnych zachowań pielęgnacyjnych (tarzanie, wzajemna pielęgnacja między końmi – która umacnia też więzi socjalne, czochranie), od czasu do czasu kąpiel. Ważna jest tez higiena otoczenia: czyste pasze bez pleśni, okopowe bez piachu, prawidłowe składowanie obornika i regularne usuwanie go z boksów i padoków.

Regularne wizyt lekarskie- specjalista oceni aktualny stan zdrowia, dokona pomiaru parametrów życiowych, w razie potrzeby zaleci badania krwi, moczu, prześwietlenia RTG lub USG. Zdrowy koń może od czasu do czasu mieć jakiś parametr na granicy normy, niemniej jeśli sytuacja się powtarza lub kilka wartości odbiega od prawidłowych przedziałów, koniecznie trzeba skonsultować się z lekarzem weterynarii i szukać przyczyn. W utrzymaniu zdrowia kluczowa jest profilaktyka i niezbędne zabiegi zootechniczne, w tym kontrola zębów, struganie kopyt i odrobaczanie. Również codzienne oględziny, obejrzenie stanu kopyt, sierści, ruchu i zachowania konia, daje nam cenne informacje o jego zdrowiu i kondycji i pozwala szybko wychwycić zmiany.

Tekst i zdjęcia: Joanna Smulska