Letnie dolegliwości koni

SZEŚĆ LETNICH DOLEGLIWOŚCI KONI

Lato to okres obfitości zielonki, radości swobodnego wypasu, tarzania się w piachu i słonecznych kąpieli. Jednak są też i wyzwania: upały są ciężkie do zniesienia dla ciężko pracujących i starych koni. Częstą dolegliwością są opuchlizny nóg, kurz podrażnia drogi oddechowe, owady dają się we znaki. Dlatego kluczowe jest zapewnienie zwierzętom wody, cienia, elektrolitów i ochrony przed owadami, a w razie potrzeby stosowanie maści, żeli i suplementów wspomagających krążenie.

Termoregulacja w czasie upałów działa gorzej. Organizm traci więcej wody, a to ona odpowiada za rozrzedzanie krwi, sprawne krążenie i metabolizm. Konie stare, zbyt grube, z chorym sercem czy COPD, są bardziej wrażliwe na wysoką temperaturę. Osłabiony układ krążenia z trudem usuwa nadmiar ciepła z całego organizmu – objawem jest m.in puchnięcie nóg. Konie starsze gorzej znoszą upały i czasem ich niestety nie wytrzymują; w upalny dzień czerwca tego roku odszedł np słynny arabski ogier Metropolis (miał już wcześniej problemy oddechowe).

Letnie dolegliwości koni to:

1) Problemy krążeniowe. Wysokie temperatury obciążają układ krążenia szczególnie u starszych koni lub z chorobami tego układu. Dla oddania nadmiaru ciepła, naczynia krwionośne rozszerzają się, bicie serca jest przyspieszone a pocenie zwiększone. Te mechanizmy sprzyjają spadkowi ciśnienia tętniczego i odwodnieniu. Dodatkowa praca serca w upał, zwłaszcza jeśli dodamy do tego trening, jest dużym obciążeniem i może doprowadzić do niedokrwienia serca lub mózgu. Po ciężkim treningu w upał ale też u koni zostawionych na pustym padoku bez cienia i wody może nastąpić udar. Dlatego ważne jest rozsądne dawkowanie treningu, przesunięcie go na pory chłodniejsze, zapewnienie dostępu do cienia i chłodu, oraz wody, lizawek, i dla pracujących koni dodatkowych elektrolitów. Koń nie powinien być jednak zmuszony do bezruchu w stajni - umiarkowany ruch wspomaga termoregulację. W bezruchu krew łatwo spływa w dół, ale gorzej z powrotem. W żyłach rośnie ciśnienie, naczynia się rozszerzają, nadmiar wody przechodzi do tkanek i nogi puchną, co jest częste u koni przestających w boksach. W ruchu mięśnie pracują, co poprawia krążenie krwi i jej powrót do góry. Ruch poprawia też przemianę materii a więc odżywienie tkanek.

2) Odczyny alergiczne i zakażenia ranek po owadach. W reakcji na użądlenie (osa, pszczoła) i ukąszenie (komary, meszki, kleszcze) powstają bolesne bąble, grudki, pęcherzyki, obrzęki, pokrzywka. Ból i świąd powodują drapanie, co nasila stan zapalny i sprzyja zakażeniu bakteriami. Pomocny jest zimny okład (może być lód zawinięty w płótno) i balsam łagodzący skutki ukąszeń owadów. Jeśli ranka się zakazi, można posmarować np pioktaniną. Owady powodują tez podrażnienie okolic oczu i sprzyjają zapaleniu spojówek, szczególnie, jeśli koń zacznie ocierać się o przedmioty. Koniom skłonnym do podrażnień okolic oczu warto nakładać maski. Do przemywania oczu przy zaczerwienieniu, podrażnieniu używamy roztworu soli fizjologicznej. W razie utrzymującego się problemu trzeba koniecznie zasięgnąć porady lekarskiej – w oku mogło np utkwić ciało obce.

3) Upały i burze niekorzystnie wpływają na układ nerwowy. Żar lejący się z nieba przyczynia się do spadku koncentracji i wydajności w pracy, rozleniwienia, senności a czasem odwrotnie – irytacji, niepokoju i nerwowości. Bardzo gorący dzień to kiepski czas na uczenie koni nowych rzeczy; z kolei przed burzą mogą być napięte i łatwiej się płoszyć. Zmiany ciśnienie w okresie burzowej pogody sprzyjają też kolkom.

4) Problemy oddechowe: podczas upałów śluzówka dróg oddechowych narażona jest na przesuszenie (zwłaszcza, gdy cały organizm konia jest odwodniony) a taka szybciej i mocniej reaguje na czynniki drażniące (np kurz i pyłki). Jest to szczególnie niekorzystne dla koni z RAO / COPD. Konie te należy też chronić przed ukąszeniami owadów, gdyż również mogą spowodować alergiczną reakcję.

5) Obrzęki nóg podczas upałów dolegają częściej. Obrzęk to nadmierne gromadzenie płynu w tkankach. Istnieje wiele rodzajów obrzęków, ale najczęstsze to żylny (zastoina, zwolniony obieg krwi), limfatyczny, zapalny. Przyczyny obrzęków nóg to: zaburzenia krążenia krwi lub limfy, choroby serca, niedobór ruchu, niedobór wody; zaburzenia gospodarki elektrolitami; problemy z nerkami; niektóre leki (hormonalne, przeciwzapalne np NLPZ), urazy, stany zapalne.

Postępowanie. Z uwagi na mnogość przyczyn, po zauważeniu obrzęku należy zasięgnąć porady lekarza weterynarii co do dalszego działania. Po ustaleniu przyczyny, terapia może być wspomagana masażem, bandażowaniem, ćwiczeniami. Pomocne zabiegi to także brodzenie w rosie i wodzie, okłady i moczenie w roztworze soli, glina i glinki chłodzące, specjalne żele i maści.

Zapobieganie: odpowiednia ilość wody, białka, elektrolitów (potas) oraz ruchu. Ruch poprawia krążenie. Warto po pracy koniom smarować nogi chłodzącym żelem. Dobrym sposobem na unikanie obrzęków jest masaż - przyspiesza krążenie krwi i pomaga pozbyć się toksyn. Z dodatków dietetycznych przy obrzękach warto dodać elektrolity, witaminę E, pokrzywę, przytulię czepną, suplementy zawierające miłorząb japoński, glony morskie. Niezbędna jest ciągle dostępna woda do picia. Pomocne i przyjemne dla konia jest polewanie letnią wodą - nie lodowatą, bo to chłodzi tylko na chwilę.

6) podrażnienie różowej skóry chrap i warg od słońca. Zdarza się szczególnie u koni o dużych odmianach na pysku. Warto smarować te miejsca odpowiednim kremem (np Nivea) lub użyć maski z osłona na nos.

Przy rozsądnej opiece, nasze konie całe lato mogą być chętnymi i tryskającymi zdrowiem wierzchowcami :)