KOZIERADKA - CENNE ZIOŁO I SUPLEMENT DLA KONI

KOZIERADKA – CENNE ZIOŁO I SUPLEMENT DLA KONI

Kozieradka (Trigonella foeunum graecum) to przyprawa, zioło, roślina pastewna i warzywo. Znana też jako koniczyna grecka i greckie siano. Dla koni najważniejsze są jej 3 działania: wsparcie mięśni, regulacja poziomu insuliny i powlekające działanie na śluzówki, korzystne przy wrzodach.

Nasiona kozieradki zawierają śluzy (20 – 60 %,, białka (25 – 30 %, bogate w tryptofan i lizynę), olej (6-10%), związki mineralne (4%, żelazo, fosfor, potas, wapń), saponiny sterydowe (np diosgenina), trygonelinę (alkaloid, w suszeniu rozkłada się do witaminy PP), aminokwas 4-hydroksy-izoleucynę, flawonoidy (witeksyna, kwercetyna, luteolina), witaminy (C, B1, F, H, PP, karoten), kumaryny, fosfolipidy (lecytyna), aminy (cholina, trimetyloamina), fitosterole, alkaloidy (karpaina, gencjanina) i izoflawony - fitoestrogeny (biochanina, daidzeina, formononetyna).

Zastosowanie: wychudzenie, anemia, zanik mięśni lub brak przyrostu w treningu, reumatyzm i zwyrodnienie stawów, złamania, alergie, kaszel, zapalenie oskrzeli, wrzody, biegunki, niedobór estrogenów, wzdęcia, zapalenia żołądka, choroby wątroby.

Działanie kozieradki:

1) hipoglikemiczne i przeciwcukrzycowe: zwiększa uwalnianie insuliny i wrażliwość tkanek na nią (w tym działaniu uczestniczy 4-hydroksyizoleucyna, kumaryny, kwas nikotynowy, saponiny, trygonelina). Efekt: więcej glukozy wykorzystują tkanki a spada jej poziom we krwi. [2]

2) hipolidemiczne - obniża poziom lipidów w surowicy.

3) neurochronne: trygonelina pobudza regenerację neuronów, chroni je, poprawia pamięć.

4) bakteriostatyczne i przeciwgrzybicze

5) przeciwnowotworowe wobec czerniaka, białaczki, raka jelita grubego, jajnika.

6) estrogenne: saponiny steroidowe i izoflawony, związki o charakterze fitoestrogenów, wpływają na gospodarkę hormonalną, np diosgenina nasila owulację.

7) osłaniająco przy wrzodach żołądka i dwunastnicy. Polisacharydy tworzą ochronną warstwę na błonie śluzowej żołądka, zmniejsza się jej obrzęk i przekrwienie.

8) Nasiona kozieradki działają ochronnie na wątrobę.

9) odżywcze, anaboliczne

Kozieradka wspomaga odbudowę zabiedzonych koni, tuczy bo poprawia trawienie i wchłanianie. Doktor Różański [4] podaje skład starego "naturalnego stymulatora wzrostu" – kozieradka, sól fosforanowo-wapniowa, bor, witaminy A, D i F. Kozieradkę dawano zwierzętom słabo rosnącym, klaczom w okresie okołoporodowym, przy niedoborze mleka, tężyczce pastwiskowej, bólach mięśni, biegunkach, zaparciach.

Kozieradka jest cenna dla koni w treningu. Zwiększa syntezę białka (tak działają saponiny sterydowe i 4-hydroksy-izoleucyna), pobudza wzrost i rozwój mięśni, chrzęści i kości, uwalnianie insuliny i syntezę kortykosteroidów. Insulina z kolei sama pobudza syntezę białka, oraz przenikanie glukozy do komórek, syntezę glikogenu w mięśniach. Dzięki temu kozieradka powoduje przyrost masy mięśni, zwiększa też ich siłę i wytrzymałość [3]. Jej saponiny sterydowe są prekursorami hormonów anabolicznych (estrogeny, dehydroepiandrosteron, testosteron). Lecytyna i inne fosfolipidy pobudzają motorykę mięśni. [4]

Kozieradka jest stosowana w profilaktyce i leczeniu zwierząt. Np jako składnik mieszanki dla cieląt, wpłynęła na zwiększenie apetytu, wykorzystania paszy, wzrostu i zdrowia. Do paszy dla cieląt dodawano [1] mieszankę ziół zawierającą miętę, pokrzywę, rumianek, tymianek, szałwię lekarską, koper włoski, bratek i kozieradkę. W grupie kontrolnej dobowe przyrosty wynosiły 707 g, w grupie z 1% udziałem ziół – 760 g, z 2% udziałem ziół – 782 g.

10 ) inne działania: przeciwzapalne, rozkurczowe, pobudzające regenerację tkanek, pobudza hemopoezę (wytwarzanie krwinek czerwonych i hemoglobiny), przeciwalergiczne, mlekopędne

Bezpieczeństwo stosowania. Kozieradka może zwiększyć efekt przeciwkrzepliwy lub ograniczyć wchłanianie leków przeciwzapalnych. Obniża zapotrzebowanie na preparaty hipoglikemizujące, bo rośnie wrażliwość tkanek na insulinę. Może wpłynąć na gospodarkę hormonalną w ciąży i laktacji, podawane jest [2], że jej składniki wpływają na rozwój płodu i płodność samców.

Zastosowanie zewnętrze. Okłady z kozieradki, samej lub z tranem lub maścią tranową, regenerują skórę, hamują wysięk, świąd, obrzęk. Przyspieszają gojenie ran, ropni, egzem, krwiaków, zapaleń. Wcierka zapobiega wypadaniu włosów i można ją stosować na grzywę i ogon koni. Doktor Różański [4] poleca też mielona kozieradkę zmieszaną z olejem lnianym, tranem, dziegciem, masłem lub ichtiolem w przypadku ran, ropni, zołzy, nużycy, a na stłuczenia u koni - zmieszaną z arniką lub olejem dziurawcowym. Jako składnik przeciwbólowy, doktor sugeruje dodać jeszcze do maści np. kamforę lub mentol.

Tekst i zdjęcie: Joanna Smulska

[1] Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 3: 66–78 Zastosowanie roślin w profilaktyce i leczeniu zwierząt hodowlanych E Studzińska-Sroka, M Dudek-Makuch, I Czapska

[3] Kozieradka – Trigonella w sporcie 2008

[4] 2004 Kozieradka pospolita i kozieradka błękitna w fitoterapii człowieka i zwierząt Dr Henryk Różański

[2] Wykorzystanie kozieradki pospolitej (Trigonella foenum-graecum L.) w zielarstwie i fitoterapii Magdalena Kilar, Janusz Kilar, Henryk Różański, Herbalism nr 1(2)/2016