GRUDA, CPL, HIPERKERATOZA A COBY, TINKERY I SZCZOTKI PĘCINOWE

Mity krążą nawet wokół długich włosów na końskiej nodze - szczotki to rzekomo tylko siedlisko bakterii, brudu, muchy tam jaja skladają więc najlepiej je obciąć... Tymczasem pełnią one funkcję ochronną. Tak naprawdę, im mniej w nie ingerujemy tym lepiej! Nie należy ich bez potrzeby obcinać, skracać, za to zadbać o to, by koń mógł stać także (nie 'tylko' ale także) na suchym podłożu, miał dużo ruchu i odpowiednią dla gatunku dietę, a nie musiał stać w gnoju, amoniaku i brudnej ściółce. Błoto nie wywołuje grudy! Nie trzeba też wcale codziennie 'szczotkować szczotek'.

Natomiast, faktem jest, że: u koni z obfitymi szczotkami pęcinowymi (tinker, fryz, konie ciężkie) częściej występują 3 choroby: gruda (wypryskowe zapalenie skóry), nadmierne rogowacenie (hiperkeratoza) i przewlekły postępujący obrzęk limfatyczny (CPL).

GRUDA (Equine Pastern Dermatitis, Mud Fever, Greasy Heel) to infekcja bakteryjna (Dermatophilus congolensis, Staphylococcus, czasem Pseudomonas aeruginosa), grzybicza lub pasożytnicza (świerzbowiec) okolicy pęcin. Objawy to ból, strupki, popękana skóra, wysięk, opuchnięcie a nawet kulawizna. Gruda może wystąpić u wszystkich ras koni i osłów (nie tylko ze szczotkami pęcinowymi) i nie tylko w warunkach błota i wilgoci, ale też w suchym środowisku, zwłaszcza u koni z białymi odmianami na nogach, być może z powodu fotouczulenia.

PRZEWLEKŁY POSTĘPUJĄCY OBRZĘK LIMFATYCZNY (CPL) występuje u koni ciężkich. Przyczyną jest zaburzenie metabolizmu elastyny w naczyniach limfatycznych, co powoduje zastój limfy i obrzęk. Osłabiona i pofałdowana skóra łatwo ulega infekcjom bakteryjnym i pasożytniczym (świerzbowiec pęcinowy). Na CPL nie ma lekarstwa, można łagodzić objawy i spowolnić postęp.

Najważniejsze przy CPL jest by koń miał jak najwięcej ruchu, idealnie 24/7 w systemie ścieżek (paddock paradise). Trzymanie w stajni szybko pogarsza objawy CPL. Ze względu na rolę biomechaniki kopyta dla krążenia, lepiej by koń był bosy. Powinien być rozczyszczany regularnie, konie z CPL są podatne na gnicie strzałki. Należy też przycinać kasztany i ostrogi na nogach, inaczej mogą pękać, krwawić i sprzyjać infekcji.

Pomocą przy CPL jest specjalne bandażowanie. Zwykłe bandaże i owijki nie nadają się. Metoda ASBM (Approved Stable Bandage Method): wielopoziomowe bandażowanie nieelastycznym bandażem z podkładkami wspiera naczynia limfatyczne, redukuje obrzęk i poprawia jakość tkanki.

OLEJ DO MASAŻU I OKŁAD DO STOSOWANIA PRZY CPL

Olej i okład według przepisu hodowcy gypsy cobów ze stadniny Surrey Springs – udostępniam te przepisy, gdyż są wypróbowane i oparte na składnikach o udowodnionych właściwościach. Używa się codziennie okładu i oleju do masażu. Ostrzyżone nogi są myte ciepłą wodą z szamponem i z grubsza osuszane. W lekko wilgotną skórę wmasowuje się olej, a po 10 minutach nakłada glinkę.

Przepis na okład na CPL. Namoczyć na noc 1 kg glinki bentonitowej w 3 l wody. Wyrobić na pastę. Dodać olej rycynowy do konsystencji śmietany i 25 g cayenne w proszku. Glinka bentonitowa działa oczyszczająco, wiąże toksyny, pomaga przy bólach, ranach. Pieprz cayenne działa przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo, przeciwalergicznie, stymuluje krążenie krwi i limfy.

Olej do masażu przy CPL powstaje ze stopienia 500 g oleju rycynowego, 500 g oleju kokosowego i 200 g masła kakaowego. Olej rycynowy hamuje zapalenie, pobudza krążenie limfy. Zawiera kwas rycynooleinowy, hamujący wzrost wielu bakterii, wirusów i grzybów. Olej kokosowy niszczy liczne wirusy, bakterie, grzyby i drożdże powodujące grzybice i gnicie strzałki. Ułatwia gojenie, chroni przed infekcją, zmniejsza zapalenie, wysuszenie, egzemę. Masło kakaowe pomaga przy egzemie, wysuszeniu. Jego polifenole hamują objawy alergicznego zapalenia skóry i łuszczycy.

HIPERKERATOZA to nadmierne rogowacenie skóry w wyniku nadprodukcji keratyny, u koni cięższych ras z obfitymi szczotkami pęcinowymi - tinker, koń fryzyjski, shire. Występuje głównie z tyłu stawu nadgarstkowego nogi przedniej (tzw „Mallenders”) i z przodu stawu skokowego tylnej („Sallenders”). Objawy to bolesne strupy, pęknięcia, możliwa kulawizna.

Świerzbowiec pęcinowy (Chorioptes equi/bovis), pojawia się przy grudzie, CPL i hiperkeratozie. Powoduje swędzenie, zwłaszcza nocą i w upały, przez co koń tupie, denerwuje się, kopie, trze nogami, gryzie nogi. Pojawiają się pęcherzyki, strupki, łupież, otarcia, wilgotna skóra, zgrubienia. Chętnie zalęga się on na nogach z CPL i hiperkeratozą bo żywi się nadmiarem zrogowaciałego naskórka, a zagłębienia pofałdowanej skóry dają mu wygodne miejsce życia. Ranki powodowane przez świerzbowca to miejsce infekcji i dalszego pogrubiania i bliznowacenia skóry. Bliznowacenie niszczy podskórne naczynia limfatyczne. Świerzbowiec w środowisku przeżywa do 70 dni.

Pielęgnacja koni ze szczotkami pęcinowymi i zapobieganie chorobom

UTRZYMANIE

Unikać błotnistych padoków i głębokiej ściółki. Zapewnić możliwość osuszenia nóg w wiacie, na hali czy twardym wybiegu. Miejsca wkoło paśników i bramek utwardzić. Gdy konie są sprowadzane do stajni, oczyścić nogi z błota i wysuszyć.

PIELĘGNACJA SZCZOTEK PĘCINOWYCH ZDROWYCH I CHORYCH

Podstawowy środek do pielęgnacji szczotek pęcinowych to preparat barierowy: tworzy warstwę ochronną, zmiękcza skórę i strupki, wspomaga gojenie, likwiduje świąd. Najpopularniejszy jest olej mineralny z siarką, czyli „pig oil and sulphur”. Siarka działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwpasożytniczo i keratolitycznie. Inne środki barierowe to wazelina, maść cynkowa, oliwka dla dzieci. Nakładamy je na suche i czyste nogi.

Zestaw pielęgnacyjny przy grudzie i zasady pielęgnacji: 1) Strupki namoczyć ciepłą wodą z szarym mydłem i luźne usunąć, ale nie zrywać na siłę; 2) odkazić skórę (Betadine - jodopowidon, Manusan i Hibiscrub – chlorheksydyna; bywa też stosowany płyn do ust Listerine – zawiera antyseptyczne składniki olejków eterycznych: tymol, mentol, salicylan metylu i olejek eukaliptusowy) i po 5 minutach, ciepłą wodą zmyć płyn odkażający; 3) osuszyć nogę i nałożyć maść cynkową, propolisową lub wazelinę: 4) Powtarzamy codziennie aż do usunięcia zmian.

Zestaw pielęgnacyjny przy CPL: 1) szampon leczniczy np z siarczkiem selenu, pomaga też na świerzbowce 2) maść antybakteryjna: srebrna lub cynkowa; 3) środek barierowy (maść, olej, wazelina).

Zestaw pielęgnacyjny przy hiperkeratozie: 1) szampon zmiękczający i antybakteryjny; 2) maść srebrna Leovet: srebro to antyseptyk, zapobiega infekcji i ułatwia gojenie; oleje roślinne pomagają nawilżyć skórę i są barierą dla wody i bakterii 3) żel aloesowy dla utrzymania nawilżenia

Żel aloesowy łagodzi podrażnienia i świąd, jest świetną bazą produktów pielęgnacyjnych. Żel z olejkami na grudę: 20 kropli olejku drzewka herbacianego, po 10 kropli lawendy (działa łagodząco i wspomaga gojenie ran) i krwawnika (przeciwzapalny, przeciwalergiczny), 5 kropli czosnku, dodać do 100ml żelu aloesowego. Nakładać 1-2 razy dziennie, przez 2 tygodnie.

Olejki eteryczne pomocne przy problemach skóry koni:

antyseptyczne: lawenda, kocanki (też na krwiaki i świąd), drzewko herbaciane

gojące: lawenda, kocanki, drzewko herbaciane, róża, Neroli, Frankincense, Geranium

przeciwzapalne i przeciwbólowe: lawenda, rumianek, krwawnik

Olejki trzeba rozcieńczyć, np w oleju migdałowym lub żelu aloesowym. Są świetnymi dodatkami do maści, żeli i kremów pielęgnacyjnych przy wymienionych 3 chorobach.

Inne składniki preparatów na grudę, CPL i hiperkeratozę – oleje i propolis:

Olej tamanu pomaga przy hiperkeratozie, zapaleniu skóry, egzemie, łupieżu. Wspomaga gojenie ran, regenerację skóry, działa antybiotycznie (przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo), przeciwzapalnie i przeciwbólowo, zmniejsza świąd, koi podrażnienia, nawilża.

Neem to ciemnozielony olej z nasion miodli indyjskiej. Działa antyseptycznie (przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i na wszoły), regenerująco, łagodzi świąd, podrażnienia, zapalenie, łuszczenie się. Wspomaga leczenie egzem, grzybic, łupieżu i kruchych kopyt (wzmacnia), odstrasza owady.

Olej laurowy jest ciemnozielony z mocnym zapachem. Ma działanie antybakteryjne, przeciwzapalne i antygrzybiczne. Pomaga przy egzemie, wypadaniu włosów, łupieżu. Przyspiesza gojenie ran, podrażnień i stanów zapalnych. Wzmacnia słabe i kruche kopyta. Rozgrzewa.

Propolis działa antybakteryjnie, antywirusowo, antygrzybiczo, przeciwpierwotniakowo, przeciwzapalnie, regeneruje tkanki skóry, likwiduje ból, obrzęk i zapalenie. Przy grudzie, gniciu strzałki, grzybicy, ropniach, infekcjach i zapaleniu skóry, owrzodzeniach, opuchliznach, świądzie, można zastosować produkty propolisowe: roztwór propolisowy 20 % lub 30 % maść propolisową. Przyspieszają oczyszczanie, ziarninowanie i regeneracje uszkodzonych tkanek. Propolis poprawia krążenie, pobudza wewnątrzkomórkowe procesy przemiany materii, przyspiesza gojenie ubytków skórnych. Nie stosować na świeże rany!