CBD dla koni

CBD DLA KONI

Konopie uprawia się od 6 tys. lat. Kompendium ziół Cesarza Chin Shen Nung zawiera najstarszy opis ich zastosowania w medycynie. Produktem z konopi, coraz szerzej stosowanym w suplementacji i wsparciu zdrowotnym koni, jest CBD. Najszerzej znane i udowodnione kierunki działań CBD to przeciwlękowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe i immunomodulujące.

KIEDY CBD MOŻE POMÓC KONIOM?

Zmniejszenie bólu i stanów zapalnych układu ruchu, u koni z artretyzmem i zapaleniami kości i stawów, przy szpacie, syndromie trzeszczkowym, syndromie kissing spine. Podręcznik zastosowania konopi w medycynie weterynaryjnej [2] podaje, że konie średniej masy (545 kg) ze średnio nasiloną osteoartrozą, nietolerujące codziennego podawania NSDAID reagowały tak samo dobrze albo lepiej na dawki 125 mg sproszkowanego CBD w paszy dziennie. Dawka ładująca 250 mg przez 3-4 dni przyspiesza osiągnięcie komfortowego stanu samopoczucia konia.

CBD pozytywnie wpływa na zdrowie koni z chronicznym bólem. Popularne leki przeciwbólowe nie zawsze nadają się do terapii bólu chronicznego. CBD jest alternatywą dla koni, które nie tolerują NSAIDs lub kortykosteroidów. Szlaki metaboliczne CBD są blisko związane ze szlakiem cyklooksygenazy, na który działają leki Bute i Banamine [10].

W badaniu sondażowym sprawdzono wpływ CBD na 41 koni z objawami osteoartretyzmu (OA) lub innego chronicznego bólu układu ruchu, lub/i objawami niepokoju. Koniom podawano 1 mg CBD/10 kg masy ciała a wybranej grupie 2 mg, czyli 2 razy po 50 mg CBD dziennie przez 2 tygodnie. Oceniano ruch w stępie i kłusie, zachowania (aktywność, zadowolenie z życia, zachowanie przy siodłaniu, jeździe i wchodzenie do trailera), i najsilniejszy obserwowany ból w skali (1-4). U 71% odnotowano poprawę i tylko u 2 (5%) pogorszenie. Jeśli chodzi o samą ocenę bólu to poprawiło się 84 % z 32 koni a niepokój zmniejszył się u 22 % koni, które go wykazywały (9) ale u większości został bez zmian. Dane te wskazują, że CBD znacząco wpływa na poprawę zdrowia i redukcję bólu u koni. Podczas badań była stała poprawa odpowiedzi bólowej. CBD wykazało też trend zmniejszenia niepokoju u koni ale nie statystycznie znaczącą zmianę. Być może do efektu uspokajającego potrzebne są większe dawki niż do przeciwbólowego. [3]

Skuteczność CBD przy artretyzmie jest dobrze zbadana także u innych zwierząt, np u psów. Psom z osteoarthritis podawano olej z CBD, w dwóch dawkach (2 i 8 mg/kg) co 12 godzin przez 4 tygodnie. Już dawka 2 mg/kg CBD dwa razy dziennie polepszała komfort i aktywność chorych psów, znacząco zmniejszała bólu. Brak efektów ubocznych, jedynie w osoczu nieznacznie wzrosła fosfataza zasadowa, a więc jest to terapia bezpieczna dla zwierzęcia.[8]

Allodynia i nadwrażliwość skóry: przypadek 4 letniej klaczy quarter z silną allodynią (ból w odpowiedzi na nieszkodliwy bodziec, np lekkie dotknięcie) opisany w fachowym czasopiśmie hipiatrycznym zwrócił uwagę na użyteczność CBD u koni, w tym w 'beznadziejnych przypadkach". Klacz wiele tygodni zmagała się z nadwrażliwością skóry kłębu i łopatek. Nie dawała dotknąć szyi, czesać, otrząsała się, kopała, miała napady brykania na lonży, nie tolerowała derki. Prześwietlenia, badania krwi i narządów rodnych nie wykazały nieprawidłowości. Nie pomógł deksametazon, gabapentyna, magnez, witaminy E i B12, prednisolon i akwapunktura. Właścicielka sięgnęła po CBD. Klaczy podawano czysty krystaliczny kannabidiol (250 mg doustnie dwa razy dziennie) i objawy zniknęły w dwa dni, poprawa była zaskakująca i różnica ogromna. [1]Klacz można było teraz i lekko i mocno dotykać po szyi i łopatce, siodłać i lonżować bez objawów dyskomfortu. PO 60 dniach dawkę powoli zmniejszono do bazowej w ilości około 150 mg raz dziennie.

Działanie przeciwlękowe i uspokajające jest najlepiej udokumentowanym i powtarzalnym działaniem CBD. Skuteczność CBD opisano w ogólnym lęku, panice, zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych, lękach separacyjnych i społecznych u zwierząt i ludzi. [5] CBD wspomaga konie płochliwe, nerwowe, narażone na stres (zmiana stajni, transport), w depresji, źle reagujące na nowości. W 2020 zbadano wpływ CBD na reaktywność i ruch wałachów quarter [6]. Okazało się, że CBD zmniejsza reaktywność wyrażaną płoszeniem się nowych obiektów. Peletowany suplement z CBD (100 mg) podawano raz dziennie przez 6 tygodni 9 koniom, a 8 było kontrolą. Oceniano ruch (długość kroku i fazy zawieszenia i podparcia) i reaktywność (test nowego obiektu, NOT, czyli reakcja na nagłe otwarcie parasolki – badanie rytmu serca HR i ocena reakcji w skali 1 do 5). U koni suplementowanych CBD nie zmienił się rytm serca podczas testu NOT, natomiast po 6 tygodniach zmniejszyła się ich reaktywność a wzrósł czas fazy podparcia w stępie.

Również lekarka weterynarii Chelsea Luedke, DVM, stosuje z powodzeniem CBD u koni. Najlepsze rezultaty widzi właśnie przy problemach z niepokojem, korzystne działanie jest też przy artrertyzmie i alergiach. CBD poprawia skupienie a redukuje denerwowanie się zewnętrznymi czynnikami, nie powodując otępienia. [7] Użycie CBD można też rekomendować przy headshaking syndrome. Przyczyna schorzenia nie jest jasna natomiast możliwe jej składowe, jak nadwrażliwość, alergie, stany zapalne w obrębie głowy i problemy z nerwem trójdzielnym, są to rejony działania CBD.

Problemy trawienne i metaboliczne. CBD może okazać się pomocne przy chronicznym zapaleniu jelit u koni, zwłaszcza gdy nie tolerują kortykosteroidów. [2] Ponieważ CBD pobudza apetyt, pomocny jest dla koni słabo jedzących i chudnących np z powodu bólu i apatii.

Odporność: lżejsze przechodzenia alergii, astmy i chorób immunologicznych, szybsze gojenie ran, grudy, grzybicy i egzemy letniej.

UKŁAD ENDOKANNABINOIDOWY

Kanabinoidy roślinne, w tym CBD, działają na układ endokannabinoidowy, który mają ludzie i inne ssaki - psy, koty, konie. Układ ten pomaga w zachowaniu homeostazy - wewnętrznej równowagi organizmu. Ciało samo produkuje małe ilości kannabinoidów. W sytuacji braku równowagi (stres, choroba, gorączka) endokannabinoidy pomagają ją przywrócić. Układ endokannabinoidowy pomaga w samoregulacji i komunikacji układu nerwowego i immunologicznego. Jest ważny dla hamowania zapalenia (zapobiega degeneracji tkanek przez przedłużony proces zapalny) i bólu, utrzymania równowagi metabolicznej i pracy układu pokarmowego. System ten tworzą:

1. endogenne (wytwarzane przez organizm konia czy człowieka) kanabinoidy: Anandamid i 2-Arachidonyloglicerol. Anandamid jest agonistą receptorów CB1 i CB2. Bierze udział w różnych procesach fizjologicznych (uwalnianie neuroprzekaźników, czucie bólu, wpływ na układ sercowo-naczyniowy i przewód pokarmowy), uwalnia się podczas snu i relaksu. [9]

2. receptory kanabinoidowe (CB1 i CB2). Występują w układzie nerwowym, pokarmowym, rozrodczym, płucach, kościach, skórze, naczyniach. Mogą na nie działać endokanabinoidy i kanabinoidy konopii. CB1 występuje w mózgu (w podwzgórzu i ciele migdałowatym, te obszary kontrolują apetyt, pamięć i przetwarzanie emocji [11]) i hamuje wydzielanie neurotransmiterów. Receptory CB1 są też w zakończeniach nerwowych i odpowiadają za czucie bólu. [11] Pobudzenie CB1 prowadzi do pobudzenia psychicznego, zmniejsza czucie bólu, pobudza apetyt. Blokada CB1 hamuje apetyt i pobudzenie psychiczne wywołane THC. Receptor CB2 jest związany z układem immunologicznym, jego pobudzenie zmniejsza zapalenie i ból, działa przeciwlękowo, immunosupresyjne, neuroprotekcyjnie [5].

3. enzymy syntetyzujące i rozkładające kanabinoidy.

Układ endokanabinoidowy jest oparty na kwasach tłuszczowych, podobnie jak kluczowy w procesach zapalnych układ kwas arachidonowy/prostaglandyny i leukotrieny. Układy takie mają zwykle niską podstawową aktywność, ale mogą być szybko aktywowane. Rolę mediatorów między komórkami pełnią w nich kwasy tłuszczowe i ich pochodne. Endogenne kanabinoidy to też pochodne kwasu arachidonowego połączonego z etanoloaminą lub glicerolem. [5]

Jak działają kanabinoidy roślinne na układ endokannabinoidowy? THC budową przypomina anandamid, czyli jeden z endokannabinoidów. Powoduje rozluźnienie, poprawę apetytu, zmniejszenie bólu. Natomiast CBD stymuluje układu endokannabinoidowy do produkcji większej ilości kannabinoidów, receptorów CB2 znajdujących się w układzie odpornościowym oraz potęguje działanie pozostałych związków konopii. Cannabidiol blokuje też enzym rozkładający anandamid, dzięki czemu podnosi jego poziom. Ponadto CBD zmniejsza efekt psychoaktywny THC.[11]

KANABINOIDY: RODZAJE, WŁAŚCIWOŚCI, BADANIA, ZASTOSOWANIE

Kannabinoidy można podzielić na fitokannabinoidy - roślinne, odkryte wyłącznie w konopiach, syntetyczne analogi THC (należą tu leki ale i "dopalacze") oraz endokannabinoidy.

Składniki czynne konopii, kannabinoidy i terpeny występują głównie w żywicy wydzielanej na włoskach gruczołowych w szczytach wiech. Istnieje ponad 100 fitokannabinoidów, główne to delta-9-tetrahydrokanabinol (THC), kwas tetrahydrokanabinolowy (THCA), kanabidiol (CBD) i kanabinol (CBN, produkt degradacji THC kannabinol). Występują w formie kwasowej i neutralnej. Roślina syntetyzuje je w formie kwasów karboksylowych a przez dekaboksylację (przy ekspozycji na światło, ciepło lub długim przechowywaniu) powstają kanabinoidy neutralne. THC odpowiada za psychoaktywne działanie, ale ma też silne działanie lecznicze, podobnie jak CBD, który dodatkowo łagodzi niekorzystne działanie THC. CBN nieznacznie wzmacnia psychoaktywne działanie THC oraz działa przeciwdrgawkowo i zmniejsza ciśnienie wewnątrzgałkowe oka. [9]

Właściwości kannabinoidów wykorzystuje się w leczeniu wielu chorób. THC ma działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe (medyczna marihuana), przeciwbólowe (pomaga w chronicznym bólu), rozluźnia mięśnie gładkie, używany w leczeniu choroby Alzheimera, Parkinsona, stwardnienia zanikowego, astmy, jaskry. CBD ma działanie przeciwlękowe i przeciwnowotworowe, hamuje rozrost komórek raka, zapobiega przerzutom, jest pomocny po urazach mózgu, działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie, tłumi skutki uboczne i psychoaktywne działanie THC, pomaga w leczeniu schizofrenii i stwardnienia rozsianego. Pierwszym lekiem z konopi, opracowanym w 2005 roku, dostępnym też w Polsce, jest Sativex® (zawiera 2,7 mg ∆9 THC i 2,5 mg CBD), do łagodzenia silnego bólu np przy raku. Susz z konopi indyjskich zawiera też Bedrocan® (18% THC i < 1% CBD), Bedrobinol® i Bediol®. [9]

CBD jest lipofilny, rozpuszczalny w tłuszczu, nierozpuszczalny w wodzie. W środowisku kwaśnym lub pod wpływem wysokiej temperatury ulega przemianie do THC. Sprzedawany głównie w postaci rozpuszczonej w olejach. W literaturze opisującej stosowanie lecznicze oleju CBD występuje on w stężeniach od 10 do 300 mg/ml oleju. Mechanizm działania. Uważa się, że w stężeniach obecnych w marihuanie CBD nie oddziałuje z receptorami CB. W wyższych stężeniach zmniejsza wiązanie swoistych ligandów z receptorem CB1. Jest agonistą receptora CB2. Kanabidiol działa też na inne receptory niż CB, np jest agonistą receptora serotoninowego i silnie hamuje wychwyt zwrotny adenozyny, norepinefryny, dopaminy, serotoniny, GABA. Moduluje receptory opioidowe. Ważnym działaniem CBD jest hamowanie aktywności enzymów odpowiedzialnych za rozkład endogennych kanabinoidów. Dzięki temu nasila on transmisję w układzie endokanabinoidowym zarówno na poziomie receptora CB1, jak i CB2.[5]

BEZPIECZEŃSTWO CBD U KONI

Pojedyncza dawka do 250 mg jest bezpieczna dla koni. Bezpieczeństwo CBD sprawdzano w badaniu na 18 wałachach rasy quarter. Podawano CBD w dawce 50, 100 i 250 mg i sprawdzano parametry krwi i stężenie w niej CBD przed badaniem i w kolejnych godzinach aż do 12 po podaniu. Wskaźniki krwi pozostawały w zakresach normy ale ilość kreatyniny i azotu mocznikowego (BUN) Najwyższe stężęnie CBD we krwi koni było 2 godziny po podaniu. [6]

WYBÓR PRODUKTU Z CBD DLA KONI

Izolowane CBD czy wyciąg? Oba mają swoje zalety. Produkty konopne typu "full spectrum" zawierają liczne kanabinoidy i terpeny, i mogą być skuteczniejsze w przypadkach, gdy konieczne są wysokie dawki. Izolowane CBD można precyzyjniej dozować i łączyć z innymi produktami, jak olej kokosowy MCT lub oliwa, oraz nie ma w nim nawet śladowej ilości THC. [4]

Uwaga: nazwę „olej z konopi” lub „olej konopny” stosuje się do różnych produktów. Olej CBD to CBD rozpuszczone w oleju bazowym; powinien zawierać poniżej 0,2 % THC lub wcale. Są też oleje THC i THC + CBD. Z jednej strony THC odpowiada za wiele działań farmakologicznych żywicy z konopi [5] ale powoduje problem z legalnością i ma działanie psychoaktywne. CBD nie jest psychoaktywny a wykazuje niektóre działania oleju z żywicy. Z kolei sam olej konopny to olej z nasion – nie ma ani CBD ani THC. Precyzyjniej byłoby mówić o oleju z nasion konopi i oleju z kwiatostanu (lub ziela) konopi, a lepiej wyciągu olejowym z żywicy konopi. [5]

KONOPIE A MARIHUANA. ASPEKTY PRAWNE

Konopie a marihuana. Są trzy podgatunki konopii: konopie siewne odmiany siewnej (pospolitej), konopie siewne odmiany indyjskiej i konopie siewne odmiany dzikiej. Konopie indyjskie mają najwięcej substancji psychoaktywnych, ale marihuanę można uzyskać z kwiatostanów każdego podgatunku, jeśli mają dużo THC lub THCA. Marihuana jest bogata w psychoaktywne kanabinoidy = nie ma marihuany bez THC. Jednak w niektórych krajach definicja prawna marihuany jest sztucznie rozszerzana na całą roślinę. W Polsce, ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii definiuje „konopie włókniste” i „inne niż włókniste”. W konopiach włóknistych suma zawartości THC i THCA w wierzchołkach z nieusuniętą żywicą nie przekracza 0,2 % suchej masy. Ta wartość różni się między państwami. Jeśli w dowolnej naziemnej części (oprócz nasion) jest ponad 0,2 % THC i THCA, to są to "konopie inne niż włókniste". Ziele takich konopi i i jego wyciągi, nalewki, żywica mogą stanowić składnik leków recepturowych, ale lekarz weterynarii nie może wystawić recept na leki recepturowe zawierające te surowce, czyli nie może w Polsce zapisać marihuany leczniczej zwierzęciu. Można stosować leki gotowe, dopuszczone do obrotu oraz używać produkty konopne nie zawierające THC ponad ustaloną normę. Takim produktem są np oleje CBD. [5]

UWAGI OGRANICZENIA

Jedyny efekt uboczny CBD u zwierząt to lekko podniesione enzymy wątrobowe, w badaniach gdzie używano bardzo wysokie dawki, 8 – 16 razy większe niż normalnie przepisywane dla psów. Przy prawidłowych dawkach, zwierzęta uzyskują ulgą w bólu bez problemów z przewodem pokarmowym czy jelitami, często związanych z użyciem NSAID.[4]

Kanabinoidy są zakazanymi lekami podczas zawodów FEI (Światowa Federacja Jeździecka) i USEF, więc trzeba przestać je stosować 7 – 10 dni przed zawodami. Zakazane są przez wiele stowarzyszeń rasowych podczas pokazów czy wyścigów. To jest też pewien wskaźnik ich realnego wpływu na zachowanie, poziom lęku i odczuwanie bólu u koni.

Należy być ostrożnym z użyciem CBD u źrebnych i karmiących klaczy. Wpływ na układ rozrodczy ogierów nie jest znany. [7]

Produkt z CBD nie powinien zawierać większej ilości THC. U ludzi za częste/długie stosowanie marihuany lub leków z THC i/lub za wysokie dawki mogą powodować zaburzenia płodności, libido, uwagi i pamięci, stany lękowe, depresje. THC może przenikać do mleka. Noworodki są spokojniejsze, ale mają mniejsze napięcie mięśniowe, słabiej ssą więc wolniej rosną.[9]

Tekst: Joanna Smulska

Źródła:

[1] "Treatment using cannabidiol in a horse with mechanical allodynia" Case report. K. L. Ellis, E. K. Contino, Equine Veterinary Journal, Vol 33, Issue 4, April 2021

[2]"Cannabis Therapy in Veterinary Medicine: A Complete Guide" pod redakcją Stephen Cital, Katherine Kramer, Liz Hughston, James S. Gaynor

[3] "Equine Research on the Short-Term Effects of Cannabidiol for the Treatment of Chronic Pain and/or Anxiety" Dr. James Baumgartner, a Ph.D.,Biochemistry and Pharmacology from Washington State University and Lawrence Dukes, MAS, Johns Hopkins University

[4] "What you need to know about CBD for horses" K. Gellman, DVM, Equine Wellness Magazine, December 6, 2019

[5] "Co lekarz weterynarii powinien wiedzieć o produktach z konopi" dr n. wet. Wojciech Karlik Magazyn Weterynaryjny 02 2020

[6] Draeger, Anna L., "Cannabidiol in the horse: pharmacokinetics and effects of a pelleted supplement on reactivity and movement" (2020). Murray State Theses and Dissertations. 189.

[7] Horseillustrated.com, "CBD for Horses" Stacey McKenna, December 19, 2020

[8] Gamble L.J., Boesch J.M., Frye C.W., Schwark W.S., Mann S., Wolfe L., Brown H., Berthelsen E.S., Wakshlag J.J.: Pharmacokinetics, safety, and clinical efficacy of cannabidiol treatment in osteoarthritic dogs. Frontiers in Veterinary Science, 2018, 5, 1-9.

[9] "Konopie siewne Cannabis sativa L. – jeden z najstarszych gatunków roślin użytkowych" Post Fitoter 2021; 22(1): 53-60 Małgorzata Strzelczyk, Ryszard Kaniewski

[10] Veterinary Advantage com "CBD and Horses", Maggie Malson Equine|October 2020What DVMs and DSRs should know about CBD for horses

[11] Co to jest i jak działa układ endokannabinoidowy? B. Jabłoński, medicana pl, styczeń 2021